Παρασκευή 17 Απριλίου 2020

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΜΥΡΙΔΩΡΥΧΕΙΩΝ ΝΑΞΟΥ

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Ορυχείο/Μεταλλείο

Εξοπλισμός: Σώζεται

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση: Νέα βιομηχανική χρήση

Περιοχή: ΒΑ ΝΑΞΟΣ

Πληροφορίες:

Διάφορα σημεία του χώρου της εγκατάστασης εξόρυξης Σμύριδας στην ΒΑ Νάξο.
Πηγή φωτογραφιών :
1_δίκτυο πυλώνων, φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 05-03-2017
2_στοά, φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 12-03-20172_χώροι εναπόθεσης σμύριδας, φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 12-03-2017
4_Σκάλα φόρτωσης στο σταθμό Μουτσούνας, ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

Πηγή : ΜΑΝΩΛΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, "Στρατηγική ανάλυση της εταιρείας ¨ΣΜΥΡΙΔΩΡΥΧΕΙΑ ΝΑΞΟΥ¨", Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ., Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Αιγάλεω 2018

Χάρτης ο οποίος υποδεικνύει την διαδρομή της εναέριας μεταφοράς του μεταλλεύματος.
Τα 3 χρώματα υποδεικνύουν τις επιμέρους 3 κυκλικές διαδρομές του ενέριου.
Στο κείμενο επεξηγείται η σημασία καθε σταθμού του εναέριου.
Πηγή χάρτη : ΧΑΡΤΗΣ ΒΙ.Δ.Α.ς, υπόμνημα ορυχεία μεταλλεία
Πηγή πληροφοριών : ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

Βιβλιογραφία-Πηγές:

ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΜΑΝΩΛΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, "Στρατηγική ανάλυση της εταιρείας ¨ΣΜΥΡΙΔΩΡΥΧΕΙΑ ΝΑΞΟΥ¨", Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ., Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Αιγάλεω 2018

ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

Ιστορικό αρχείο Νάξου, τμήμα των Γ.Α.Κ. Νάξου

Σμύριδα Νάξου / Σύνδεσμος Σμυριδορυκτών Κορώνου Νάξου

1878 / Η ΕΛΛΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΣ ΚΑΙ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΩΣ - ΣΜΥΡΙΔΑ

ντοκιμαντέρ «Emery Tales»

ΟΡΕΙΝΟΣ ΑΞΩΤΗΣ : 1930 ένα τρομερό δυστύχημα στα σμυριδωρυχεία Ναξου

https://www.eyploia.gr/%CF%83%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B4%CE%B1-%CE%BD%CE%AC%CE%BE%CE%BF%CF%85/

Σελίδα στο fb βιομηχανικής αρχαιολογίας

Όνομα καταγραφέα*: ΝΤΙΝΑ ΜΟΥΤΑΦΗ, ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΑΜΑΤΕΡΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΑΤΡΟΥ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ, ΛΕΝΑ ΗΠΙΩΤΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΛΥΚΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΑΡΥΦΑΛΙΑ ΜΑΥΡΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΓΡΑΤΣΙΑ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΛΟΪΖΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗ, ΗΡΑΚΛΗΣ ΦΑΣΟΥΡΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ

Ημερομηνία καταγραφής**: 17-04-2020

7* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Πολλές εργασίες οι οποίες εχουν καταγράψει τις εγκαταστάσεις και το μοναδικο εναπομείναν στην Ελλάδα σχεδόν στο ακέραιο, σύστημα μεταφοράς εναέριων "βαγονιών". Παραθέτουμε μερικές :

THE MINISTRY OF NATIONAL ECONOMY ATHENS - GREECE, Working profile of the aerial ropewayto be constructed for the Naxow emery Mines, 15-11-1923, Πηγή : Ιστορικό αρχείο Νάξου, τμήμα των Γ.Α.Κ. Νάξου, Πηγή φωτογραφιών : αρχείο κου Π.Αναματερού

Γ.Ξενόπουλος, "Μελέτη περί Ναξίας σμυρίδας", Αθήνα 1927
Πηγή : αρχείο κου Π. Αναματερού

Ι.Ν.Παπασταματίου, "Η Σμυρίς της Νάξου", Αθήνα 1951, Πηγή : αρχείο κου Π. Αναματερού

Πηγή : ΜΑΝΩΛΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, "Στρατηγική ανάλυση της εταιρείας ¨ΣΜΥΡΙΔΩΡΥΧΕΙΑ ΝΑΞΟΥ¨", Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ., Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Αιγάλεω 2018

σχέδιο Πυλώνα
Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

Περί εκποιήσεως σμύριδας Νάξου βασιλικό διάταγμα_1847

Η Susanne Bausinger, ως δημοσιογράφος και ο Στέλιος Ευσταθόπουλος, ως οπερατέρ γνωρίστηκαν και συνεργάζονται σχεδόν 25 χρόνια για το πρώτο κανάλι της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης, ARD. Στο διάστημα αυτό ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα, παράγοντας ρεπορτάζ ειδήσεων, αφιερώματα και ντοκιμαντέρ. Εκτός από μια δυνατή φιλία τους δένει μια κοινή αισθητική στην αφήγηση ανθρώπινων ιστοριών, που στο ντοκιμαντέρ «Emery Tales» εκφράζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 05-03-2017

Πηγή google earth , σιδηρόδρομος ντεκωβίλ στον σταθμό Πεζούλες

φωτογραφικό αρχείο κου Κ.Ιατρού, 30-06-2016

ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΣΠΑΛΑΘΡΩΠΟΥ, κεκλιμένη γραμμη ντεκωβίλ
φωτογραφικό αρχείο κου Κ.Ιατρού, 16-02-2017

ΣΤΑΘΜΟΣ ΜΟΥΤΣΟΥΝΑΣ,
φωτογραφικό αρχείο κου Κ.Ιατρού, 21-06-2016

φωτογραφικό αρχείο κου Κ.Ιατρού, 15-02-2017

φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 05-03-2017

μηχανή ΣΤΡΑΒΟΛΑΓΓΑΔΑΣ
φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 05-03-2017

φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 05-03-2017

ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΣΠΑΛΑΘΡΩΠΟΥ, κεκλιμένη γραμμη ντεκωβίλ
φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 12-03-2017

φωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 12-03-2017

ΣΚΑΛΑ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΜΟΥΤΣΟΥΝΑΣ
φωτογραφικό αρχείο κου Κ.Σαββίδη, 20-04-2017

Πηγή : κατεστραμένος πυλώνας 29-07-2019

Πηγή : Νάξος - Απείρανθος: Μία ακόμηκολόνα του εναέριου έπεσε

Η «Μαύρη γη», γυρισμένη σε 4.000 μέτρα όλο κι όλο νεγκατίφ, λόγω έλλειψης χρημάτων, περιγράφει ρεαλιστικά τις σκληρές έως εφιαλτικές συνθήκες εργασίες στα σμυριδωρυχεία της Απειράνθου Νάξου. Εργάτες του σμυριδωρυχείου και κάτοικοι του χωριού αναπαρέστησαν την άγρια εκμετάλλευσή τους στα ορυχεία και τη στερημένη ζωή τους, ενώ τα «αφεντικά» τους πλούτιζαν από την υπεραξία του μόχθου τους, αδιαφορώντας και για τη σωματική ακεραιότητά τους, ακόμα και για τη ζωή τους. ΧρονιάΠαραγωγής:1952
Σκηνοθέτης:ΤΑΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΛΙΟΣ

Μανώλης Γλέζος: Υπερήφανος απόγονος των σμυριδεργατών της Νάξου. Μιλά για τη μοναδικότητα της Ναξίας λίθου (σμύριδα, σμυρίγλι), για τα σωματικά χαρακτηριστικά του σμυριδεργάτη (άλαιμος, μακριά χέρια, και κουτσός!!!), για την ανάγκη αξιοποίησης των ελληνικών πόρων (μαστίχα, σμύριδα). Στο συνέδριο "Μεταλλωρύχοι της Ελλάδας- Ιχνηλατώντας την ταυτότητά τους μέσα από την τέχνη", Πηγή : φωτογραφικό υλικό απο την κα Δ.Λοϊζου Βουλγαράκη

Χαρακτηρισμός
1) ως ιστορικού τόπου της διαδρομής του ΕΝΑΕΡΙΟΥ για τη μεταφορά σμύριδας στη Νάξο, με ζώνη προστασίας 50 μ. από την κάθε πλευρά της διαδρομής τουΕΝΑΕΡΙΟΥ,
2) ως ιστορικών τόπων των ορυχείων σμύριδας στη Νάξο,
3) ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων των εγκαταστάσεων των δύο σταθμών φόρτωσης της περιοχής Απεράθου και Μουτσούνας και
4) ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου του μηχανικού εξοπλισμού του ΕΝΑΕΡΙΟΥ και των εγκαταστάσεων φόρτωσης.

σχέδιο Κτηρίου Διοίκησης στη Μουτσούνα και σκάλα φόρτωσης.
Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

σχέδιο Νεωλκείου για τις μαούνες φόρτωσης στη Μουτσούνα.Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΚΑΛΑΣ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΜΟΥΤΣΟΥΝΑΣ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

σχέδιο Κτηρίου Διοίκησης στη Μουτσούνα.
Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

σχέδιο αποθήκης Σμύριδας στη Μουτσούνα.
Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΜΟΥΤΣΟΥΝΑΣ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΣΠΑΛΑΘΡΩΠΟΥ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

σταθμός Κακόρυακαφωτογραφικό αρχείο κου Μ.Λυκουρόπουλου, 12-03-2017

σχέδιο σταθμού Κακόρυακα, Πηγή: ΠΟΛΥΖΟΣ Γ., ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Α., ΚΑΤΕΡΙΝΗ Τ., ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ν., ΠΛΥΤΑΣ Α., Ερευνητικό πρόγραμμα, "Καταγραφή και αποτίμηση του ιστορικού βιομηχανικού εξοπλισμού στα σμυριδωρυχεία Νάξου", Επιτροπή ερευνών Ε.Μ.Π., 09-1996 / 01-1997

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΚΑΚΟΡΥΑΚΑ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΣΤΡΑΒΟΛΑΓΓΑΔΑΣ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΠΕΖΟΥΛΕΣ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΠΗΓΩΝ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΚΑΛΑ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΛΥΩΝΑ
Πηγή : ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΜΑΝΩΛΑ Δ., ΥΔΡΑΙΟΥ Μ., "Διαδρομές στα μονοπάτια της σμύριδας", Τμήμα Αρχιτεκτονικής σχολής, Ε.Μ.Π., ΑΘΗΑΝ 2010

=======================================

Οι παρακάτω φωτογραφίες και σχέδια είναι ευγενική παραχώρηση του καθηγητή της σχολής Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. Δρ Νίκο Μπελαβίλα εις μνήμη του καθηγητή Αντώνη Ζ. Φραγκίσκου.

Οι Α/Μ φωτό είναι του Α.Ζ.Φραγγίσκου και χρονολογούνται από το 1964-1965.

Δικά του είναι επίσης τα μηχανολογικά-μεταλλειολογικά σκίτσα του εναέριου.

Τα σχέδια έγιναν μετά από αποτύπωση το 1996-1998 από την ομάδα έρευνας του Ε.Μ.Π. :

Κάποια σχέδια από αυτό το ερευνητικό θα τα βρείτε σε ανώτερα σημεία του δελτίου όπου επεξηγούν κάποιους σταθμούς