Ο σταθμός εγκαινιάστηκε στις 8 Μαρτίου 1904 ως τερματικός σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιά Λιμένα – Παπαπουλίου.
Μεταξύ 1904 και 2005 γνωστός ως σταθμός Λαρίσης, ονομαζόμενος έτσι (ανεπίσημα) επειδή αυτός εξυπηρετούσε τη σιδηροδρομική συγκοινωνία μεταξύ Πειραιά και Λάρισας, που αποτελούσε τη σημαντικότερη πόλη κοντά στο βόρειο άκρο της γραμμής, τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της (το βόρειο άκρο της γραμμής ήταν στην πραγματικότητα το Παπαπούλι).
Ο λεγόμενος και «δακρύβρεχτος σταθμός της ξενιτιάς» διότι από κει αναχωρούσαν για Γερμανία, Βέλγιο κλπ.
Πηγή: ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΤΩΝ ΣΕΚ;
Ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός του Πειραιά είναι ένα έργο ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, ιστορικής και κοινωνικής σημασίας για την πόλη. Ορθώνεται στα όρια του λιμανιού, ακριβώς δίπλα από το ναό του Αγίου Διονυσίου, και υπήρξε ένα πολύ προηγμένο τεχνικά έργο για την εποχή του. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και αποτέλεσε μέρος του οράματος του Χαρίλαου Τρικούπη για τη σύνδεση της πρωτεύουσας με τη Βόρεια Ελλάδα και την Ευρώπη.
Το κεντρικό κτίριο του σταθμού είναι ένα επιβλητικό πέτρινο κτίσμα. Ο διώροφος πυρήνας του πλαισιώνεται από δύο μονώροφες πτέρυγες και συμπληρώνεται από ένα μεγάλο υπόστεγο, τις αποβάθρες και τις σιδηροδρομικές γραμμές στην πίσω όψη του. Το κτίσμα περιβάλλεται από έκταση 17 στρεμμάτων.
Ο σταθμός λειτούργησε για έναν ολόκληρο αιώνα -από το 1904 μέχρι το 2004- και έγινε γνωστός ως ο «σταθμός της ξενιτιάς», καθώς ήταν η αφετηρία αναχώρησης για πολλούς μετανάστες που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή στη Βόρεια Ευρώπη.
Λόγω της θέσης και της αρχιτεκτονικής του, το 2004 ο σταθμός χαρακτηρίστηκε ως μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Με την ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων επιχειρήθηκε η ανακαίνισή του, όμως καθώς αυτή ολοκληρώθηκε μετά τους αγώνες, ο Σταθμός δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε.
Σήμερα ο σταθμός έχει μισθωθεί στο Δήμο του Πειραιά, με την προοπτική να λειτουργήσουν στις εγκαταστάσεις του ένα μουσείο αφιερωμένο στο ρεμπέτικο τραγούδι, ένα πολιτιστικό κέντρο, χώροι πρασίνου και αναψυχής, καθώς και ποδηλατόδρομοι κατά μήκος των παλαιών γραμμών του τραίνου.
Ο παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός στο λιμάνι του Πειραιά με τη μακρά ιστορία, αλλά και το αβέβαιο μέλλον, χαρακτηρίστηκε μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ). Το ΚΣΝΜ γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία υπέρ του χαρακτηρισμού του σταθμού και του υποστέγου του ως μνημείο, καθώς αποτελεί αξιόλογο έργο αρχιτεκτονικής με ιστορική και κοινωνική σημασία, τοπόσημο της πόλης του Πειραιά....04-07-2014
Πηγή: Μνημείο ο παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός στο λιμάνι του Πειραιά
