Φανοί λιμένος Χίου

 

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φανοί λιμένος Χίου

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάροι

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Ερειπωμένος

Επανάχρηση:-

Περιοχή: Χίος (πόλη, λιμάνι)

Πληροφορίες: Στα 1420 ο περιηγητής Cristoforo Buondelmondi σημειώνει στο χάρτη της Χίου που σχεδίασε, την ύπαρξη δυο φάρων στην είσοδο του λιμανιού της πόλης, που είχαν και αμυντική χρήση αφού με την ανάρτηση μιας αλυσίδας ήταν δυνατό το κλείσιμο του στομίου του λιμανιού. Ο νότιος φάρος ήταν ένας πυραμιδοειδής οβελίσκος ονομαζόμενος “Aguglia”, “Diamante” ή πίλιαστρο (από τους Χιώτες, επειδή έμοιαζε με τις κολώνες που συγκρατούν τα υλικά σκίασης των μαγγανοπήγαδων). Σωζόταν μισοβυθισμένος μέχρι την κατασκευή του νέου λιμανιού, στα 1895, όταν κατεδαφίστηκε με δυσκολία από την "Εταιρεία Λιμένος και Προκυμαίων Χίου" των Ν. Παντελίδη-Κ. Ηλιάσκου, που ανέλαβε την κατασκευή. Σύμφωνα με τη περιγραφή του αρχιμηχανικού της εταιρείας Θεόδωρου Κορέσιου, ο φάρος της Aguglia ήταν “Όλως χειροποίητος μετά θαυμαστής στερεότητος και τέχνης εκτισμένος, εφ'ου της κεφαλής εσελάγιζεν από των χρόνων ήδη των Γενουατών ο δεικνύων την είσοδο του χιακού λιμένος φανός. Ο φάρος ούτος, όστις ήτο ελάχιστα βεβλαμμένος την κορυφήν, υψούτο 13,70 μ. Υπερ την επιφάνειαν της θαλάσσης, η δε βάσις αυτού είχε έκτασιν 56 και 1/4 μ. Τετρ. Το σχήμα αυτού ουδόλως ωμοίαζε προς το σύνηθες σχήμα των φάρων της συγχρόνου εποχής, διότι μέχρι μεν τριών μέτρων ύψους από της ισάλου ήτο τετράγωνος, από τούτου μέχρις 11,70 μ. Ύψους πυραμοειδής, επί δε της πεπλατυσμένης κορυφής της πυραμίδος επεκάθητο πυργίσκος τετράγωνος υψους μέτρων δυο, εν ω ετοποθετείτο ο φανός. Μέχρι του 1861, εφ' εκάτερου των εις το στόμιον του λιμένος οικοδομημάτων ηνάπτετο φανός λευκού χρώματος, ορατοί εν ευδία μεν από δυο ή τριών μιλίων, εν καιρώ δε σκότους και τρικιμίας σχεδόν ουδέ εκ του πλησίον”. Ο βόρειος φάρος βρισκόταν σε μια νησίδα, η οποία είχε συνδεθεί με την ξηρά με λιμενοβραχίονα, ήταν ένας πύργος στον οποίο διέμενε ο Capitano de Porto (“λιμενάρχης”) στην κορυφή του οποίου ήταν τοποθετημένος ο φάρος. Ονομαζόταν Porporella ίσως από το πορφυρό χρώμα των λίθων με τους οποίους ήταν κατασκευασμένος (από το πορφυρός). Μετά την Οθωμανική κατάκτηση (1566) ο πύργος της Πορπορέλας μετατράπηκε στο μικρό οχυρό “Μπούρτζι”. Το 1864 αναφέρεται η λειτουργία φανού, επί του οχυρού που αποτελούνταν από δυο ερυθρά φώτα πάνω σε ιστό, χωρίς να μνημονεύεται η ύπαρξη φαρόσπιτου. Σήμερα υπάρχει ερειπωμένο ένα φαρόσπιτο επί του οχυρού, που πιθανόν να κατασκευάστηκε εκείνο το έτος και να επισκευάστηκε μετά το σεισμό του 1881. Αποτελείται από το χώρο διαμονής των φαροφυλάκων και μιας αποθήκης.  Με την κατασκευή του νέου λιμανιού, κατασκευάστηκαν και δυο φανοί στο στόμιο του. Αποτελούνταν από το κτίσμα διαμονής των δυο φαροφυλάκων και τον ιστό που ήταν αναρτημένος ο φανός που ανεβοκατέβαινε με συρματόσχοινο και μια τροχαλία. Κατά τις βελτιωτικές εργασίες στους λιμενοβραχίονες του λιμανιού, το 1971, κατεδαφίστηκαν οι παλιοί φανοί, προεκτάθηκε ο βόρειος λιμενοβραχίονας και μετατοπίστηκε ο νότιος προς ανατολάς.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Μίτσης Νίκος: Χίος, το λιμάνι της πόλης και τα άλλα αγκυροβόλια του Νομού, Β Έκδοση, Λιμενικό ταμείο Χίου και Εκδόσεις Άλφα-Πι, Χίος 2008.  Γεωργίου Φ. Παπαδόπουλου "Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές θάλασσες" Εκδόσεις "Ωκεανίδα" Αθήνα 2015.

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 2-12-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Γκραβούρα που εικονίζει την πόλη στα Γενουάτικα χρόνια. Στον κόκκινο κύκλο η Aguglia στον πράσινο ο φάρος της Πορπορέλας. (travelgues.gr)

Το λιμάνι της Χίου στην τουρκοκρατία. Διακρίνεται στα δεξιά ο φάρος Aguglia και στο βάθος αριστερότερα το Μπούρτζι.  (travelgues.gr)

Στο μέσον το Μπούρτζι και ο φάρος του στα 1885.(travelgues.gr)

Ο οικίσκος του φανού του βόρειου Λιμενοβραχίονα. Διακρίνεται η μεταλλική στήλη ανάρτησης του φανού. Το κτίσμα έχει κατεδαφιστεί.φωτό: Π Παπαχατζηδάκης (πηγή Ν. Μίτση το λιμάνι της Χίου)

Βόρειος Λιμενοβραχίονας. Διακρίνεται στο βάθος ο φαρος της Πορπορέλας. Διακρίνεται και η μεταλλική στήλη. (Πηγή: Ν. Μίτσης, το λιμάνι της Χίου)

Ο νότιος λιμενοβραχίονας που έχει αλλάξει σήμερα μορφή. Διακρίνεται ο οικίσκος του φανού που σήμερα δεν υπάρχει. (αρχείο Χαβιαρα-πηγή: Ν, Μίτση το λιμάνι της Χίου)

Άποψη του φανού στο Μπούρτζι. (Ημερομηνία Λήψης: 9-6-2013)

Άποψη από το εσωτερικό.( 9-6-2013)

Άποψη από το εσωτερικό του φανού (9-6-2013)

Κεραμίδα της στέγης από τα Κεραμεία Αλατίνι (9-6-2013)

Τα ζευκτά της στέγης. (9-6-2013)

Θέση του φάρου στο Μπούρτζι.

Θέση του κατεδαφισμένου σήμερα βόρειου φανού εισόδου της Εταιρείας Λιμένος και Προκυμαίων.

Κατά προσέγγιση το σημείο που βρισκόταν ο νότιος φανός.

Φάρος Καστρί Οθωνών

 

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Καστρί Οθωνών

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Ο αρχικός δεν σώζεται

Κατάσταση: Σε λειτουργία

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Ακρωτήριο Καστρί Οθωνών, Διαπόντιοι νήσοι Κέρκυρας.

Πληροφορίες: Ο φάρος κατασκευάστηκε το 1872 και είναι τοποθετημένος στο Βορειοανατολικό άκρο του νησιού στο ακρωτήριο Καστρί . Ο πέτρινος πύργος του είναι κυλινδρικός με ύψος 10 μέτρων και υπάρχει κατοικία φαροφυλάκων. Είναι ο πρώτος φάρος που συναντούν όσοι πλέουν από τον βορρά προς το Ιόνιο Πέλαγος και έχει εστιακό ύψος 13,40 μέτρων. Σε αυτόν λέγεται ότι οφείλεται η ονομασία "Φανός" ή "Φανώ" που δόθηκε στο νησί. Απέναντί του βρίσκονται οι δύο μικρές βραχονησίδες Καστρίνιο και Οστρακο οι οποίες έχουν συνδεθει από τους αρχαίους χρόνους με θρύλους για πετρωμένα καράβια και σαν τόποι ναυαγίων. Λειτουργησε για πρώτη φορά το 1872 με πετρέλαιο , με χαρακτηριστικό λευκό σταθερό φως με μιά ερυθρή αναλαμπή ανά λεπτό και φωτοβολία 23 ναυτικών μιλίων. Χαρακτηρίστηκε ως καταδιοπτρικός Β τάξεως. Το 1938 ανανεώθηκε ο φωτιστικός του μηχανισμός. Κατα τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός ενώ προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές στον πύργο και στα φωτιστικά μηχανήματα από τους βομβαρδισμούς και τις λεηλασίες. Το 1945 μετατράπηκε σε αυτόματο (σύστημα dallen). Το 1954 το κτίριο και ο πύργος επισκευάσθηκαν, τοποθετήθηκαν νέα φωτιστικά μηχανήματα και επαναλειτούργησε με πετρέλαιο. Το 1984 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε , αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου με νέα αυτόματα φωτιστικά μηχανήματα και λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός με χαρακτηριστικό μιά λευκή αναλαμπή ανά 10'' και φωτοβολία 21 ναυτικά μίλια. Επτηρείται από φαροφύλακα ο οποίος έρχεται από την Κέρκυρα σε τακτά χρονικά διάστηματα. Το κτίριο του φάρου αποτελείται από το φορόσπιτο και τον κυλινδρικό πύργο. Το φαρόσπιτο είναι ορθογώνιο χτισμένο με λίθινους δόμους. Στο μέσον της κύριας όψης (Βορειοδυτική) που τονίζεται με το να εξέχει ελαφρά από το υπόλοιπο κτίσμα, ανοίγεται η είσοδος προς το εσωτερικό, ενώ εκατέρωθεν αυτού ανοίγονται παράθυρα, δημιουργώντας το συμμετρικό χαρακτήρα της όψης. Ο πύργος υψώνεται στο μέσον του κτίσματος και το φαρόσπιτο εσωτερικά αποτελείται από τους εξής χώρους: Τέσσερα υπνοδωμάτια (από τα οποία ένα ήταν το γραφείο και ο χώρος ανάπαυσης του προϊστάμενου) κουζίνα και W.C. Καλύπτει έκταση 136,5 τ.μ. Το συγκρότημα συμπληρώνεται με ένα βοηθητικό κτίσμα (αποθήκη). Ο πύργος είναι κατασκευασμένος από σκυρόδεμα και έχει ύψος 10 μέτρα.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Γεωργίου Φ. Παπαδόπουλου "Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές θάλασσες " Εκδόσεις Ωκεανίδα Αθήνα 2015 Φάρος Οθωνών Υπηρεσία Φάρων -περιοχή 0 Βόρειο Ιόνιο

Όνομα καταγραφέα*: Βασίλης Σταματάκος, Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 25-11-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Πηγή: faroi.com

Πηγή: faroi.com.

Πηγή: faroi.com

Πηγή: faroi.com.

Φάρος Γαϊδουρονήσι Σύρου

 

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Γαϊδουρονησίου (ή Δίδυμη)    Σύρου

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: φάρος

Εξοπλισμός: Ο αρχικός δεν σώζεται

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένος

Επανάχρηση:-

Περιοχή: Νησίδα Γαϊδουρονήσι ή Δίδυμη Σύρου

Πληροφορίες: Ο φάρος του Γαϊδουρονησίου είναι ο ψηλότερος του Ελληνικού φαρικού δικτύου. Θεμελιώθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1834 με σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα Γιόχαν Ερλάχερ (ένας από τους αρχιτέκτονες που συνόδεψε τον Όθωνα στην Ελλάδα) Χαρακτηρίστηκε ως καταδιοπτρικός Δ' Τάξεως. Το 1891 λειτουργούσε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, εκπέμποντας σταθερό πράσινο φως και φωτοβολία τα 33 ν.μ. Το ύψος του κυλινδρικού πύργου είναι 29 μέτρα και το εστιακό ύψος (το ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι τη φωτιστική πηγή) 68 μέτρα. Ο φάρος υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και το 1948 επισκευάστηκε και προστέθηκαν νέα μηχανήματα πετρελαίου. Εξέπεμπε σταθερό λευκό φως με μια λευκή αναλαμπή ανά 2 λεπτά.Η φωτοβολία του έφτανε τα 14.5 ναυτικά μίλια. Το 1985 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε εκπέμποντας μια λευκή αναλαμπή ανά 6 δλ. Και φωτοβολία τα 12 ν.μ Το κτίριο διαμονής των φαροφυλάκων έχει σταυροειδή μορφή, αποτελούμενο από 4 υπνοδωμάτια, κουζίνα, κυκλικό χωλ και αποθήκη, επιφανείας 376 τ.μ. Εκτός του κτιρίου υπάρχει W.C σε ανεξάρτητο κτίριο. Γίνονται προσπάθειες για την αποκατάστασή του, από συλλόγους της Σύρου σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γεωργίου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές θάλασσες, εκδόσεις "Ωκεανίδα" Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φωτίζοντας τη νύχτα, εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008.  Υπηρεσία φάρων, περιοχή 8 Κυκλάδων Ένα παιδικό μου όνειρο η επισκευή του φάρου

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος Theo Bit

Ημερομηνία καταγραφής**: 16-10-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Γενική άποψη του φάρου (Αρχείο Theo Bit 4-9-2018)

Ο εξώστης του πύργου (Αρχείο Theo Bit 4-9-2018) 

Γενική άποψη του φάρου (Αρχείο Theo Bit 3-9-2020)

Ο κλωβός. Διακρίνονται οι φθορές στην μεταπολεμική επισκευή (Αρχείο Theo Bit 3-9-2020)

Λεπτομέρεια του οπτικού του φάρου (Αρχείο Theo Bit 3-9-2020)

Φάρος Φάσσας Άνδρου

 

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Φάσσας

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται (;)

Κατάσταση: Σε χρήση

Επανάχρηση:-

Περιοχή: Ακρωτήριο Φάσσα, νήσος Άνδρος

Πληροφορίες: Ο φάρος της Φάσσας σηματοδοτεί μαζί με τον φάρο στη νησίδα Μανδήλι και το φανό (τύπου AGA) στη νησίδα Αράπης της Εύβοιας, την είσοδο του στενού του Καφηρέα (Κάβο Ντόρο). Φάρος Α' Τάξεως, που πρωτολειτούργησε το 1859, με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Τη θέση του φάρου, επέλεξε ο Άγγλος υδρογράφος αξιωματικός του ναυτικού Thomas Spratt. Χαρακτηριστικό του, μια λευκή αναλαμπή ανά 3 δευτερόλεπτα και φωτοβολία τα 30 ν.μ. To 1931 ο φάρος ανακαινίστηκε και απέκτησε ακόμα πιο ισχυρό φωτιστικό μηχάνημα. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός και επαναλειτούργησε το 1945 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1993, αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου, ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε και λειτούργησε ως αυτόματος ηλεκτρικός, με χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά 10 δευτερόλεπτα και φωτοβολία τα 25 ν.μ. Ο κυλινδρικός πύργος του, έχει ύψος 17,9 μέτρα και το εστιακό του ύψος (το ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας, μέχρι τον φωτιστικό κλωβό), φτάνει τα 212 μέτρα. Το κτιριακό συγκρότημα του φάρου, αποτελείται από την οικία των φαροφυλάκων και τον πύργο, ο οποίος στη κορυφή του φέρει το φωτιστικό μηχάνημα. Το φαρόσπιτο είναι ορθογώνιο, ισόγειο, ενώ παρουσιάζει την εξής ιδιομορφία: Το κεντρικό τμήμα της πρόσοψης προεξέχει και από αυτό τονίζεται με μια ακόμα προεξοχή η είσοδος του φάρου. Έχει τη συνήθη μορφή, κατά την οποία ένας κεντρικός διάδρομος οδηγεί στη κλίμακα προς τη κορυφή του πύργου και εκατέρωθεν αυτού, βρίσκονται τα δωμάτια

Βιβλιογραφία-Πηγές: Γεωργίου Φ. Παπαδόπουλου "Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές θάλασσες " Εκδόσεις Ωκεανίδα Αθήνα 2015 Γιάννη Σκουλά, "Φάροι, φωτίζοντας τη νύχτα" Εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008  "Επτά ημέρες - Ελληνικού παραδοσιακοί φάροι" (περιοδική έκδοση)  Εφημερίδα Καθημερινή 13 Αυγούστου 1995. Υπηρεσία φάρων Περιοχή 8 - Κυκλάδες, Φάρος Φάσσας

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 26-9-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Φάρος Φάσσας (πηγή faroi.com)

Πηγή: Υπηρεσία Φάρων 

Ο φάρος από τα δυτικά, φωτογραφία: Δημήτρης Τηλιγάδας (panoramio) 

Φάρος Κρανάης Γυθείου

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Κρανάη

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται μερικώς

Κατάσταση: Σε χρήση

Επανάχρηση: Ξενοδοχιακή χρήση (για τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού)

Περιοχή: Νησίδα Κρανάη, Γύθειο Λακωνίας

Πληροφορίες: Η σύσταση του λιμενικού ταμείου Γυθείου το 1856, είχε ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση του λιμανιού της πόλης. Το ταμείο μερίμνησε και για το ναυτικό φωτισμό του του λιμανιού, αρχικά με έναν φανό σταθερού φωτός το 1859. Το 1873 ανεγέρθηκε ο μαρμαρόκτιστος φάρος επί της νησίδας Κρανάη. Ο φάρος χαρακτηρίστηκε ως καταδιοπτρικός Γ' Τάξεως και εξέπεμπε σταθερό λευκό φως και εναλλάξ μια λευκή και μια ερυθρά αναλαμπή και η φωτοβολία του έφτανε τα 15 ναυτικά μίλια και το εστιακό ύψος του ήταν τα 27 μέτρα. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός, δεν βομβαρδίστηκε, αλλά κατά τη διάρκεια της Κατοχής μια έκρηξη λόγω της κατασκευής οχυρωματικών έργων από τα Ιταλικά στρατεύματα, προκάλεσε ζημιές στην ανατολική όψη της κατοικίας. Τον Απρίλιο του 1949, έγινε αντικατάσταση του φωτιστικού μηχανήματος αλλά και του κλωβού, από σύστημα αυτόματου πυρσού ασετυλίνης με αποτέλεσμα να προκληθούν αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία, ενώ δημοσίευμα της τοπικής εφημερίδας “Λακωνία” χαρακτήριζε ως “κακότεχνον κατασκεύασμα” το αυτόματο σύστημα. Με το αυτόματο σύστημα, το εστιακό ύψος μειώθηκε στα 25 μέτρα, ενώ η φωτοβολία του στα 9 ναυτικά μίλια. Το 2002 αυτοματοποιήθηκε με τη χρήση ηλιακής ενέργειας, ενώ από το 2004, λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια και λειτουργεί ως επιτηρούμενος. Το κτίριο του φάρου αποτελείται από την οικία διαμονής των φαροφυλάκων και τον οκταγωνικό πύργο, ύψους 23 μέτρων που στην κορυφή φέρει το φωτιστικό μηχάνημα. Το φαρόσπιτο είναι ορθογώνιο, με συμμετρικά τοποθετημένα τα ανοίγματα στις όψεις, ακολουθώντας νεοκλασικά πρότυπα. Το οίκημα έχει διαστάσεις 8,30 Χ 13,5 (εμβαδόν 112 τ,μ). Αποτελείται από δυο δωμάτια διαμονής των φαροφυλάκων και του προϊστάμενου του φάρου, διάδρομο στο μέσον του κτιρίου που οδηγεί απότην είσοδο στη σκάλα του πύργου, κουζίνα και αποθήκη, ενώ οι χώροι υγιεινής στεγάζονταν σε άλλο κτίσμα. Ο πύργος του φάρου υψώνεται στο μέσον της δυτικής όψης της κατοικίας. Στην ανατολική και δυτική όψη του, υπάρχουν πέντε ανοίγματα, που δηλώνουν τα πλατύσκαλα στο εσωτερικό του. Από το πρώτο γίνεται και η προσπέλαση στο δώμα της κατοικίας. Ο εξώστης του πύργου στηρίζεται σε μαρμάρινα φουρούσια. Η σκάλα του πύργου αποτελείται από 93 σκαλοπάτια. Το αρχικό περιστροφικό μηχάνημα που βρισκόταν τοποθετημένο σε διώροφο κλωβό, ήταν Γαλλικής προέλευσης, της εταιρείας Sautter Lemonier et Cie, με ωρολογιακό μηχανισμό και αντίβαρο, που αγοράστηκε αντί 30.000 γαλλικών φράγκων από το Λιμενικό Ταμείο Γυθείου το 1873. Το 1976, το αρχικό περιστροφικό μηχάνημα και το οπτικό του, παραδόθηκε από την Υπηρεσία φάρων στο Ναυτικό Όμιλο Πειραιώς, με αποτέλεσμα νέες αντιδράσεις των κατοίκων του Γυθείου που επιθυμούν την επιστροφή του μηχανήματος στο φάρο. Το μηχάνημα ασετυλίνης, ήταν της Αγγλικής εταιρείας Chance. Στο Φ.Ε.Κ του 1915 η επάνδρωση του φάρου Κρανάης ήταν τέσσερα άτομα, ένας προϊστάμενος Β τάξεως και τρεις φαροφύλακες α, β και γ τάξεως.  Το 1998 ο φάρος του Γυθείου χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Γεωργίου Φ. Παπαδόπουλου "Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές θάλασσες " Εκδόσεις Ωκεανίδα Αθήνα 2015 Γιάννη Σκουλά, "Φάροι, φωτίζοντας τη νύχτα" Εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008  "Επτά ημέρες - Ελληνικού παραδοσιακοί φάροι" (περιοδική έκδοση)  Εφημερίδα Καθημερινή 13 Αυγούστου 1995.  Υπηρεσία Φάρων Περιοχή 2-Νότιο Ιόνιο Διαμονή προσωπικού Π Ν σε φάρους- Κρανάη-Γύθειο Ελληνικοί φάροι, φάρος Κρανάη Γυθείου Μάνη, Μάνα Γη Ο φάρος Κρανάης ΦΕΚ 1915 Πιναξ της οργανικής δυνάμεως των πυρσών του κράτους Απόφαση κήρυξης διατηρητέου μνημείου του φάρου Κρανάης

Όνομα καταγραφέα*: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Ημερομηνία καταγραφής**:01-08-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Ο φάρος Κρανάης από παλιά Καρτ ποστάλ ( πηγή:  Μάνη Μάνα Γη )

Ο φάρος από τα νοτιοδυτικά (πηγή ιστοσελίδα Υπηρεσίας Φάρων)

Ο φάρος από τα βορειοδυτικά (πηγή faroi.com)

Ο φάρος από τα ανατολικά (πηγή: Οι Μανιάτες είναι παντού) 

Λεπτομέρεια της κορυφής του πύργου (πηγή: Οι Μανιάτες είναι παντού) 

Φάρος Στρογγύλης (Καστελλορίζου)

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Στρογγύλης

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται (στο Διαχρονικό μουσείο Καστελορίζου)

Κατάσταση: Σε λειτουργία

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Νησίδα Στρογγύλη ή Υψηλή, Σύμπλεγμα Μεγίστης Δωδεκάνησα

Πληροφορίες: Κατασκευάστηκε από την Γαλλική εταιρεία οθωμανικών φάρων(Administration générale des phares de l’empire Ottoman ) και πρωτολειτούργησε το 1910 (Σε άλλες πηγές αναφέρεται ως χρόνος πρώτης λειτουργίας το 1916) και είχε φωτοβολία 20 ν.μ. Το 1915 το Καστελόριζο και τα γύρω νησιά καταλήφθηκαν από τη Γαλλία, ενώ από το 1921 έως το 1943-συνθηκολόγηση κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο- ανήκαν στην Ιταλία. Μετά τη Γερμανική και Αγγλική κατοχή, 1943-1945 και 1945-1947, αντίστοιχα, τα νησιά ενώθηκαν με την Ελλάδα το 1947. Επαναλειτούργησε το 1948, με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1987 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως αυτόματος ηλιακός, με χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά πέντε δευτερόλεπτα και φωτοβολία τα 17 ν.μ. Ο φάρος έχει εστιακό ύψος (το ύψος όπου βρίσκεται το φωτιστικό μηχάνημα από την επιφάνεια της θάλασσας) 85 μέτρα. Ο φάρος αποτελείται από την οικία διαμονής των φαροφυλάκων και το κυλινδρικό πύργο, που βρίσκεται σε επαφή με το μέσον της νότιας πλευράς του φαρόσπιτου. Έχει ύψος 6.6 μέτρα και εσωτερική διάμετρο 1μ. Η οικία αποτελείται από έναν διάδρομο στο μέσον του κτίσματος και εκατέρωθεν αυτού ανοίγονται τα τέσσερα δωμάτια (γραφείο-κοιτώνας προϊσταμένου, κοιτώνας φαροφυλάκων, κουζίνα και αποθήκη). Πλησίον του κτιρίου υπάρχει βοηθητικό κτίσμα που στεγάζει κλίβανο, αποθήκη και W.C.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008 Φάρος Στρογγύλης Ελληνικοί φάροι Υπηρεσία φάρων περιοχή 9 φάρος Στρογγύλης

Όνομα καταγραφέα*: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Ημερομηνία καταγραφής**: 01-08-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Φάρος Στρογγύλης από τα νότια (πηγή:Υπηρεσία Φάρων) 

Φάρος Λιθάρι Σκύρου

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Λιθάρι Σκύρου

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται μερικώς

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Ακρωτήριο Λιθάρι Σκύρος

Πληροφορίες: Ο φάρος βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Σκύρου. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 1894. Είναι ένας από τους τέσσερις φάρους Α' Τάξεως (με την ισχυρότερη φωτοβολία) του Ελληνικού δικτύου. Εξέπεμπε μια λευκή αναλαμπή κάθε δεκαπέντε δευτερόλεπτα, ενώ η φωτοβολία του έφτανε τα 25 ναυτικά μίλια, αν και υπάρχουν καταγραφές πως ήταν ορατός και από τα 36 ναυτικά μίλια. Το κτίριο του φάρου έχει εστιακό ύψος 85 μέτρα. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός και το 1949 επαναλειτούργησε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1988 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και ο φάρος λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλιακός με χαρακτηριστικό τρεις λευκές αναλαμπές ανά 30 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 20 ναυτικά μίλια. Στις αρχές του 21ου αιώνα, ο φάρος σταματά να επανδρώνεται και γύρω στα 2006 αντικαταστάθηκε και το φωτιστικό σύστημα με αυτό που σώζεται ως σήμερα. Το κτίριο του φάρου έχει τη μοναδικότητα του μόνου διώροφου από κατασκευής φαρόσπιτο στην Ελλάδα (και ο φάρος στο Γαύριο Άνδρου είναι διώροφος, αλλά ο δεύτερος όροφος αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη). Είναι λιθόκτιστο και δεν είναι επιχρισμένο εξωτερικά, ενώ οι κυφωτοί γωνιόλιθοι, τα πλαίσια των ανοιγμάτων και τα φουρούσια της στέψης αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φάρου. Στο ισόγειο εκατέρωθεν ενός διαδρόμου ανοίγονται τρια υπνοδωμάτια και κουζίνα, στον όροφο, χωλ, διάδρομος δυο υπνοδωμάτια και κουζίνα. Η σκάλα φτάνει μέχρι τον φωτιστικό κλωβό στον πύργο του φάρου. Η σκάλα είναι μαρμάρινη και σε αντίθεση με τους φάρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δεν διαθέτει κεντρικό κίονα στήριξης, αλλά στη θέση αυτή βρίσκεται ο κεντρικός άξονας του μηχανισμού με τα αντίβαρα. Ο πύργος που έχει ύψος 12,5 μέτρα, είναι επίσης λιθόκτιστος. Ο εξώστης του στηρίζεται σε φουρούσια, ενώ σε αντίθεση με το φαρόσπιτο διασώζει το αρχικό λίθινο γείσο. Ο αυθεντικός μηχανισμός σώζεται, αλλά όχι σε χρήση. Είναι της εταιρείας Chance Brothers and co με χρονολογία κατασκευής 1892, όπως και οι φακοί του οπτικού που βρίσκονται αποθηκευμένοι στο φάρο, αν και έχουν σπάσει αρκετοί. Ως μελετητής του κτηρίου εμφανίζεται ο Βέλγος E. Raum. Επισκευές στο κτίριο πραγματοποιήθηκαν το 1957-58 μετά το σεισμό της Αγριάς Βόλου της 17ης Απριλίου 1955. Περιελάμβαναν την αντικατάσταση της πλάκας από θολίσκους και σιδηροδοκούς, με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα, του δώματος του φαρόσπιτου, ενώ αντικαταστάθηκαν και οι καλύψεις των δαπέδων από τσιμεντένια μωσαϊκά πλακίδια. Το 1972-77 πραγματοποιήθηκαν επισκευαστικές εργασίες  και στον πύργο του φάρου. Επάνδρωση 1915: Πέντε άτομα, εκ των οποίων ένας προϊστάμενος Α' Τάξεως και τέσσερις φαροφύλακες, ένας α τάξεως, ένας β τάξεως και 2 γ τάξεως. Ο φάρος κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο καθώς και ο μηχανισμός του στις 15 Ιουνίου 2012

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008 Φάρος Λιθάρι Σκύρου, Ελληνικοί φάροι Φάρος Λιθάρι, Περιοχή 6 Υπηρεσία φάρων Σταύρος Παπάζογλου Πρόταση αποκατάστασης και επανάχρησης του φάρου στο ακρωτήρι Λιθάρι της Σκύρου (Διπλωματική εργασία) Αθήνα 2011 ΦΕΚ 1915 Επανδρώσεως φάρων Λιθάρι Σκύρου -περιοδικό Αρχαιολογία

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 13-7-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Ο φωτιστικός κλωβός του φάρου (πηγή: archaiologia.gr)

Διακρίνεται η διώροφη μορφή του φαρόσπιτου (faroi.com)

Ο φάρος από τη θάλασσα (πηγή: GTP.gr)

Φάρος Σαπιέντζας

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Σαπιένζας

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται (το οπτικό στο ναυτικό μουσείο στον Πειραιά)

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένος

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Νησίδα Σαπιέντζα, Μεσσηνιακές Οινούσσες

Πληροφορίες: Ο φάρος βρίσκεται στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Μεσσηνιακών Οινουσσών και συγκεκριμένα στο δεύτερο σε μέγεθος νησί, τη Σαπιένζα (η ονομασία προέρχεται από τη φράση Navigare con sapienze ταξίδευε με σύνεση, λόγω των υφάλων της θάλασσας της περιοχής). Υπάρχει η άποψη ότι κατασκευάστηκε από Άγγλους τεχνικούς, ύστερα από αίτημα της βασίλισσας Βικτωρίας το 1885 (1η Σεπτεμβρίου) με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, με χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά λεπτό και φωτοβολία 25 ναυτικά μίλια. Χαρακτηρίστηκε ως καταδιοπτρικός Α' τάξεως και θεωρούταν ένας από τους ισχυρότερους φάρους της χώρας. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1944 επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, Το 1986 έγινε αυτόματος και μετατράπη σε ηλιακό με χαρακτηριστικό τρεις λευκές αναλαμπές ανά 20 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 20 ναυτικά μίλια. Το κτίσμα είναι λιθόκτιστο, ένα από τα ομορφότερα του ελληνικού δικτύου, με χαρακτηριστικό τις ακανόνιστες πέτρες της τοιχοποιίας τους λαξευτούς γωνιόλιθους και τα ελλειπτικά τόξα των ανοιγμάτων. Ιδιαίτερο γνώρισμα αποτελεί η μορφή της πρόσοψης, όπου το κεντρικό τμήμα της παρουσιάζει υποχώρηση σε σχέση με τα άκρα. Η οικία είναι ισόγεια, αποτελούμενη από δυο διαδρόμους, 4 υπνοδωμάτια, κουζίνα και αποθήκη επιφάνειας 210 τετραγωνικών μέτρων. Για ύδρευση χρησιμοποιείται υπόγεια δεξαμενή. Ο πύργος, εξωτερικά οκταγωνικός, εσωτερικά κυκλικός, έχει εσωτερική διάμετρο 3 μέτρα και ύψος 9,5 και εστιακό ύψος (ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας) 116μ. Ο εξώστης του πύργου στηρίζεται σε φουρούσια ενώ λίθινο είναι και το στηθαίο του. Πλησίον του φάρου υπάρχουν λιθόκτιστοι οικίσκοι που στεγάζουν το φούρνο και το W.C Ο αρχικός περιστροφικός μηχανισμός βρίσκεται στο φάρο, ενώ το οπτικό του έχει μεταφερθεί και εκτίθεται στο ναυτικό μουσείο στον Πειραιά (Φρεαττύδα). .Επάνδρωση 1915: Ένας επιστάτης Α' τάξεως και φαροφύλακες: ένας α τάξεως ένας β τάξεως και 2 γ τάξεως.   Ο φάρος δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση λόγω της εγκατάλειψης, ενώ σοβαρότερο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο πύργος, αφού έχουν καταρρεύσει τμήματα του στηθαίου του εξώστη.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008 Ελληνικοί φάροι - φάρος Σαπιένζας Υπηρεσία Φάρων περιοχή 2, φάρος Σαπιέντζας Διαμαρτυρία για το φάρο της Σπιέντζας Νήσος Σαπιέντζα 7ο Γυμνάσιο Λάρισας, φάρος Σαπιέντζας ΦΕΚ 1915 Επάνδρωση φάρων

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 15-7-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Οι αξιωματικοί του πλοίου ανεφοδιασμού των φάρων φωτογραφίζονται με τους φαροφύλακες και τις οικογένειές τους (Αργολική αρχειακή βιβλιοθήκη )

Ο φάρος από τα βόρεια (faroi.com)

Ο φάρος από τα ανατολικά (faroi.com)

Το οπτικό του φάρου που βρίσκεται στο ναυτικό μουσείο Πειραιά (πηγή: www.2steps.gr)