Επιχειρήσεις ΦΛΟΚΑ

Κυριακή 8 Ιουλίου 2018

Επιχειρήσεις ΦΛΟΚΑ

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Επιχειρήσεις ΦΛΟΚΑ

Είδος: Βιομηχανία Ζαχαροπλαστεία

Αρχική Χρήση:

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Δεν διασώζεται

Επανάχρηση: Εμπορική χρήση

Περιοχή: Θεσσαλονίκη

Πληροφορίες:

Ένας αιώνας Ιστορίας ελεύθερης Θεσσαλονίκης «ξετυλίγεται» σαν κουβάρι μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια σ' αυτήν την πόλη εργάστηκε σκληρά, δημιούργησε, έζησε μεγάλες χαρές, αλλά και πικράθηκε, όταν είδε την πασίγνωστη επιχείρησή του να καταστρέφεται εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων στην περίοδο της δικτατορίας.

Ο Αθανάσιος Φλόκας ανέλαβε την επιχείρηση ζαχαροπλαστικής και το εργοστάσιο σοκολατοποιίας σε ηλικία 26 ετών (1946), όταν πέθανε ο πατέρας του. Όπως θυμάται, τότε βρισκόταν για σπουδές Χημείας στη Βιέννη, ήρθε ένα καλοκαίρι για διακοπές, αλλά ποτέ δεν ξαναέφυγε... Με τα χρόνια κατάφερε να δημιουργήσει και να λειτουργήσει ζαχαροπλαστεία στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα.

Στα 92 του χρόνια σήμερα (το 2012) ο Αθανάσιος Φλόκας, έχει ζήσει όλη την εξέλιξη της ελεύθερης Θεσσαλονίκης, έδωσε δουλειά σε πάνω από χίλιους ανθρώπους όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και συναναστράφηκε μεγάλες προσωπικότητες της χώρας, όπως ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά και του εξωτερικού, όπως ο Γάλλος στρατηγός και πολιτικός Σαρλ Ντε Γκολ και ο Πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, στρατάρχης Τίτο.

«Με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή είχαμε πολύ στενή φιλία και κάναμε πολύ καλή παρέα, όταν βρισκόμασταν. Είχαμε γνωριστεί πριν από τη δεκαετία του '50, όταν είχε κατέβει για βουλευτής. Ήρθε, μάλιστα, σε διάφορες περιόδους αρκετές φορές στο εργοστάσιό μου για επίσκεψη μαζί με το επιτελείο του. Από την επιχείρηση πέρασαν ακόμη ως επισκέπτες ο βασιλιάς Παύλος, ο οποίος ήταν ένας πολύ ευχάριστος άνθρωπος, με τη σύζυγό του, Φρειδερίκη, αλλά και ο Μαρκεζίνης ως πρωθυπουργός της χώρας.

(Απόσπασμα από τη συνέντευξή του στον Ρωμανό Κοντογιαννίδη. Εφημερίδα: Αγγελιοφόρος της Κυριακής 28/10/2012)

Γνωριστήκαμε και με τον Ντε Γκολ, ο οποίος χρησιμοποίησε το αυτοκίνητό μου, το οποίο ήταν το μοναδικό ανοιχτό αυτοκίνητο στη Θεσσαλονίκη. Το ίδιο όχημα χρησιμοποίησε και ο Τίτο της Γιουγκοσλαβίας», τόνισε ο κ. Φλόκας.

(Απόσπασμα από τη συνέντευξή του στον Ρωμανό Κοντογιαννίδη. Εφημερίδα: Αγγελιοφόρος της Κυριακής, 28/10/2012)

ΤΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ

Ευρωπαϊκός... αέρας στη Θεσσαλονίκη

Το πρώτο ζαχαροπλαστείο «Φλόκας» στη Θεσσαλονίκη το άνοιξε το 1896 ή 1898 ο παππούς του, μαζί με τους τρεις γιους του, τον Τζώρτζη, τον Βαγγέλη και το Δημήτρη, πατέρας του Αθανασίου, λίγο μετά την άφιξη της οικογένειας από το Μέτσοβο. Το 1880 ο Δημήτρης είχε μεταβεί στο Παρίσι, για να σπουδάσει ζαχαροπλαστική. Η έδρα του ήταν στη συμβολή των σημερινών οδών Ελευθερίου Βενιζέλου και Αγίου Μηνά.

Εξοχικό περίπτερο ΦΛΟΚΑ

Ιδρύθηκε από τους αδελφούς Φλόκα τον Ιούλιο του 1905, «εν τη εξοχή, ολίγον πέραν του σταθμού των τραμ». Περιλάμβανε εστιατόριο, ζαχαροπλαστείο, ζυθοπωλείο και διέθετε μεγάλο κήπο. (Διδακτορική διατριβή Α.Π.Θ.1991 Κολώνα Β. «Η εκτός των τειχών επέκταση της Θεσσαλονίκης»). Η θέση του περιπτέρου ήταν δίπλα από το παλιό σχολείο.

Το «Φλόκα» στην στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Βασιλείου Βουλγαροκτόνου.

Το επόμενο ζαχαροπλαστείο δημιουργήθηκε στα μέσα του 1912. Στεγαζόταν στο ισόγειο του ξενοδοχείου de Rome, στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Βασιλείου Βουλγαροκτόνου. Προσδιορίζω αυτή τη χρονιά έναρξης λειτουργίας του ζαχαροπλαστείου, γιατί τότε έγιναν και τα εγκαίνια του ξενοδοχείου. Στο πρώτο όροφο λειτουργούσε το εστιατόριο Bastasini. Το θρυλικό αυτό ζαχαροπλαστείο, που άκμασε στα χρόνια του Α’.Π.Π. με τα συμμαχικά στρατεύματα του Μακεδονικού Μετώπου, κάηκε στην πυρκαγιά του 1917, καθώς και ένα τμήμα του κτηρίου. Το 1928 ή 1929, το κτήριο όπου στεγαζόταν κατεδαφίστηκε.

Οι ζημιές του κτηρίου από την πυρκαγιά ήταν μάλλον μικρές. Το cafe Floca επισκευάστηκε εν τάχει και άνοιξε πάλι αρχές του 1918. Συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το φθινόπωρο του 1929, οπότε κατεδαφίστηκε το κτήριο για να χτιστεί το Ταχυδρομείο. Το Ταχυδρομείο δεν χτίστηκε, και έμεινε η σημερινή πλατεία Ελευθερίας. Πληροφορία: Harry Varvoglis.

Άγγλοι και Γάλλοι στρατιωτικοί, είχαν στο μοντέρνο ζαχαροπλαστείο «Φλόκα» το στέκι τους και πολλοί το περιγράφουν στις αναμνήσεις τους ως «το πιο σικ καφέ» της Θεσσαλονίκης. Ο Σάκης Γερέφας βρήκε τις μαρτυρίες των θαμώνων του «Floka's», εκείνης της περιόδου και τις δημοσίευσε (Περιοδικό «Εντευκτήριο», τεύχος 11, Ιούνιος 1990), δίνοντας νοσταλγικές εικόνες της εποχής.

Γράφει ο Η. Collinson Owen, ανταποκριτής του βρετανικού Τύπου στην Εγγύς Ανατολή. «Το Floka's, ήταν, ομόφωνα, το πιο σικ καφέ της πόλης όπου συνωστίζονταν αξιωματικοί και στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων, μαζί με ντόπιους της καλής κοινωνίας. Στριμώχνονταν όλοι μαζί πλάτη με πλάτη στα στρόγγυλα τραπεζάκια πίνοντας καφέ ή καμιά ελαφριά μπίρα, κατεβάζοντας συγχρόνως μεγάλες ποσότητες από κάτι εξαιρετικά και πανάκριβα γλυκίσματα. Ήταν κι αυτό μια παρηγοριά, όταν όλος ο κόσμος ζούσε βουτηγμένος στον πόλεμο, να βρίσκεις εδώ πέρα μερικές από τις καλύτερες σοκολάτες. Τα γλυκά ήταν εφάμιλλα με εκείνα, οποιασδήποτε πατισερί στο Βουλεβάρτο των Καπουτσίνων...».

Το «Φλόκα» στην οδό Τσιμισκή, απέναντι από το κατάστημα του Λαμπρόπουλου.

Το «Φλόκα» της οδού Τσιμισκή, απέναντι από τον Λαμπρόπουλο, ήταν «καφεζαχαροπλαστείο και σνακ πολυτελές, με εντυπωσιακή διακόσμηση και αρχοντικό περιβάλλον, εξυπηρετικό προσωπικό, ασημένια σκεύη και σερβίτσια, κόκκινο χαλί στο δάπεδο […]. Στο «Φλόκα» σύχναζαν πολιτικοί άνδρες […], καθηγητές πανεπιστημίου, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες […]. Διέκοψε τη λειτουργία του τη δεκαετία του ’60, όταν κατεδαφίστηκε η οικοδομή». (Πληροφορία από το σύγγραμμα του Στρ. Σιμιτζής, «Κάποτε στη Θεσσαλονίκη», 2001)

Ποιο συγκεκριμένη είναι η πληροφορία του Harry Varvoglis: το ζαχαροπλαστείο της οδού Τσιμισκή 21 που άνοιξε το 1929, έκλεισε το 1967 λόγω κατεδάφισης της οικοδομής.

Το «Φλόκα» στην οδό Τσιμισκή και Αγίας Σοφίας.

Στη συνέχεια ο θρύλος του «ΦΛΟΚΑ», μετά τη Τσιμισκή 21, μεταφέρθηκε στη Τσιμισκή 60 και Αγίας Σοφίας, που για μια εικοσαετία σχεδόν, από το 1951 ως τα χρόνια της χούντας άκμασε. Ήταν το τελευταίο καφεζαχαροπλαστείο της αλυσίδας. Εκεί, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, βιομήχανοι, καθηγητές, κοσμικοί, ξενύχτηδες και επισκέπτες της πόλης, έπιναν τον καφέ τους και δοκίμαζαν τις περίφημες σοκολάτες του. Ήταν το στέκι της μεταπολεμικής κοσμικής ζωής.

Σήμερα, στον ίδιο χώρο, στεγάζεται το κατάστημα ρούχων «Ντιλ».

Το καφέ «Φλόκα» της Τσιμισκή φημιζόταν για την πολυτέλεια και το άψογο σέρβις του. Όλα τα σερβίτσια έφεραν τη φίρμα της επιχείρησης και ήταν κατασκευασμένα από εξαιρετικής ποιότητας υλικά. Μόνιμοι θαμώνες του «Φλόκα» ήταν ο εκδότης της "Μακεδονίας» Γιάννης Βελλίδης και τα τελευταία χρόνια ο σκηνοθέτης Τάκης Κανελλόπουλος. Ήταν η περίοδος που οι δρόμοι δεν είχαν πολλά αυτοκίνητα και η παραμονή στις αναπαυτικές πολυθρόνες που απλώνονταν το καλοκαίρι στο πεζοδρόμιο της οδού Αγίας Σοφίας ήταν μια απόλαυση.

Η σοκολατοποιία.

Το εργοστάσιο στην οδό Βασ. Ηρακλείου ιδρύθηκε από το Δημήτριο Φλόκα το 1924 κι εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα. Η «βιομηχανία Φλόκα», που ανέδιδε το άρωμα της σοκολάτας στη γύρω περιοχή και στην οποία δούλευαν κυρίως γυναίκες, παρήγε όλα σχεδόν τα βιομηχανικά προϊόντα ζαχαροπλαστικής που μονοπωλούσαν την αγορά στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα. Σοκολάτες και προϊόντα σοκολάτας όλων των ειδών, καραμέλες γάλακτος, φρουί γκλασέ, μαρμελάδες κ.ά.

Η βιομηχανία ιδρύθηκε το 1925, σύμφωνα με τα αρχεία, ως ατομική επιχείρηση του Δημήτριου Φλόκα. Το 1933-34 μετατράπηκε σε Α.Ε., στην οποία συμμετείχαν με 11% έκαστος οι Κωνσταντίνος Τζιβόπουλος και Ευάγγελος Φλόκας. Η παραγωγή προϊόντων φρούτων (φρουί-γκλασέ, μαρμελάδες, γλυκά κουταλιού) άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Πληροφορία: Harry Varvoglis

Μετά το θάνατο του ιδρυτή, ψυχή της βιομηχανίας και των ζαχαροπλαστείων ήταν ο γιος του, Αθανάσιος (Νάσος). Η βιομηχανία «Φλόκα» έκλεισε το 1973, όταν το ακίνητο μπήκε στη διαδικασία του πλειστηριασμού, λόγω χρεών, και περιήλθε στην Εθνική Τράπεζα. Λίγα χρόνια αργότερα, τα μηχανήματα πουλήθηκαν και το κτίριο κατεδαφίστηκε, για να στηθεί στη θέση του σύγχρονη πολυκατοικία.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Άντληση πληροφοριών – αποσπάσματα κειμένων:

1. Από τη συνέντευξή του Αθαν. Φλόκα στον Ρωμανό Κοντογιαννίδη. Εφημερίδα: Αγγελιοφόρος της Κυριακής, Τεύχος 793, ημ. Έκδοσης: Σάββατο 27/10/2012, σσ. 22-23, Εκδοτική Βορείου Ελλάδος Α.Ε. https://issuu.com/ekdotiki/docs/28102012/79

2. Χρίστος Ζαφείρης, Η ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, η Θεσσαλονίκη τον 19ο και 20 αιώνα, εκδ. Γνώση, Αθήνα 2007. Τα βιβλία του Χρίστου Ζαφείρη για τη Θεσσαλονίκη

3. Σύγγραμμα, Ένωση Θεσσαλονικέων Μελβούρνης και Βικτωρίας , «Ο Λευκός Πύργος» 40 Χρόνια.

4. http://www.piop.gr/el/Activities/ekdiloseis-mouseia/thessalonikis_emporion_2017.aspx

5. http://eliaserver.elia.org.gr:8080/lselia/index.aspx

6. http://parallaximag.gr/thessaloniki/thessaloniki-ta-chronia-tis-viomichanik

7. https://anemourion.blogspot.com/2017/09/1955-1963.html

8. Δημήτριος Βάις: Άγνωστη Θεσσαλονίκη

Όνομα καταγραφέα*: Δημήτριος Βάϊς

Ημερομηνία καταγραφής** 25/3/2014

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.