Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία

Είδος:     Υποδομές

Αρχική Χρήση: Σταθμός παραγωγής ενέργειας

Εξοπλισμός:   Δεν σώζεται

Κατάσταση:   Δεν διασώζεται

Επανάχρηση:  -

Περιοχή: Αθήνα

Η πρώτη μικρή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Αθήνα, δημιουργήθηκε από τη “ΓΕΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΓΟΛΗΨΙΩΝ” (ΓΕΕ), των  Ελλήνων επιχειρηματιών Βλάγκαλη και Μελά. Αρχικά λειτούργησε το 1888, σε κτίσμα επί των οδών Πανεπιστημίου και Αγχέσμου (σημερινή οδός Βουκουρεστίου), για το φωτισμό των Ανακτόρων. Με την ίδρυση της εταιρείας “ΓΕΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΓΟΛΗΨΙΩΝ”, μεταφέρθηκε το 1899 σε έκταση 700 τμ, μεταξύ των οδών Αριστείδου, Ευριπίδου, Αιόλου και Σοφοκλέους. Στην εταιρεία χορηγήθηκε με Β. Διάταγμα του 1889 (ΒΔ 10-7-1889, ΦΕΚ 180/13-07-1889) δικαίωμα παραγωγής, διοχέτευσης και διανομής ηλεκτρικού φωτός και ηλεκτρικής δύναμης στην πόλη των Αθηνών και ιδιαίτερα στην περιοχή του σημερινού εμπορικού τριγώνου της πόλης, μεταξύ των οδών Ερμού, Αθηνάς και Πανεπιστημίου, και κατά μήκος των οδών Αμαλίας και Κηφισίας, στα όρια του Βασιλικού κήπου. Η εταιρία μπορούσε να ορίσει ελευθέρα την τιμή παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στους ιδιώτες αλλά για δημόσια ή δημοτική χρήση, όφειλε να παρέχει το φωτισμό με έκπτωση 20%, επί της ελάχιστης τιμής της ιδιωτικής κατανάλωσης. Σε εφαρμογή του παραπάνω Β. Διατάγματος, και με την ευκαιρία των γάμων του Διαδόχου, ηλεκτροφωτίστηκαν το 1889 η πλατεία του Συντάγματος με ηλεκτρικό φανό επί στήλης κατ ομοίωση του Πύργου Άιφελ, η πλατεία Ομονοίας και η πλατεία του Πανεπιστημίου σε σχέδιο του μηχανικού του Δήμου. Εννιά χρονιά αργότερα από την ίδρυσή της (1898), η Γ.Ε.Ε πούλησε τις εγκαταστάσεις της στον όμιλο Thomson-Houston της Μεσογείου, που  ίδρυσε το 1899, δια του αντιπροσώπου της στην Ελλάδα, μηχανικού Κων. Νικολαΐδη, μαζί με την Εθνική Τράπεζα, την Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία. Η εταιρεία παράλληλα με την εξαγορά των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων της Γενικής Εταιρείας Εργοληψιών, εξασφάλισε την υπογραφή πολλών συμβάσεων που αφορούσαν στο φωτισμό με αέριο της πόλης των Πατρών και τον ηλεκτροφωτισμό των πόλεων της Αθήνας, της Χαλκίδας, της Καλαμάτας και της Ερμουπόλης. Καθώς η Εταιρεία Αεριόφωτος Αθηνών, είχε εγκαταστήσει και αυτή (1900) στο εργοστάσιό της παράρτημα ηλεκτροπαραγωγής και παρήγαγε, όπως και η Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία, συνεχές ρεύμα, δημιουργώντας δικό της δίκτυο διανομής, ο Κ. Νικολαΐδης, συμφώνησε με την ανταγωνίστρια εταιρεία, να καταργήσει αυτή την ηλεκτροπαραγωγή, και να αναλάβει μόνο τη διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος στην πόλη, εξαγοράζοντας και το δίκτυο που ανήκε μέχρι τότε στην Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία, η οποία θα αναλάμβανε πλέον, αποκλειστικά την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος. Με την εξάπλωση του ηλεκτρισμού στην Αθήνα, και καθώς η Εταιρεία είχε αναλάβει για λογαριασμό του Δ. Αθηναίων τον ηλεκτροφωτισμό πλατειών και κεντρικών οδών της πόλης, το μικρό εργοστάσιο της οδού Αριστείδου ήταν πλέον αδύνατο να αντεπεξέλθει στη ζήτηση ρεύματος, τόσο του κοινού όσο και του δήμου. Έτσι εγκαταλείφθηκε και άρχισε το 1928 η κατασκευή ενός μεγαλύτερου εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής στο Νέο Φάληρο για την ηλεκτροδότηση της Αθήνας και του Πειραιά, καθώς και των προαστίων τους. Η Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς Α.Ε., όπως ονομαζόταν τελευταία, εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ το 1960 (ακίνητα, μονάδες παραγωγής, υλικά και δίκτυο), αντί 32.022.800 δρχ., με επιπλέον σύμβαση το 1961 αντί 7.054.860 δρχ. Στην έκταση του παλαιού εργοστασίου, έχει ανεγερθεί πολυώροφη κατασκευή, που στεγάζει κεντρικές υπηρεσίες της ΔΕΗ.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Αι εφαρμογαί του ηλεκτρισμού εν Ελλάδι, Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος, τ. Α΄, τεύχος ΙΙ, κεφ. Ε΄, 1934-37 Τα κτίρια των πρώτων ηλεκτρικών εταιρειών κατά την περίοδο 1889-1940/50.Ιδρυτικοί παράγοντες και σχεδιασμός. Διδακτορική διατριβή Γεωργίας Χειρχαντέρη, ΕΜΠ 2014 Δανιήλ Μαρία, Το έργο της Αρχιτεκτονικής Υπηρεσίας του Δ. Αθηναίων, 1835-1912. Παρεμβάσεις και συμβολή του Δήμου Αθηναίων στη διαμόρφωση της πόλης των Αθηνών,Διδακτορική διατριβή , ΕΜΠ 2017 Σαμίου Δήμητρα, Η εξαγορά των Ηλεκτρικών Επιχειρήσεων από τη ΔΕΗ, Αθήνα 1998 Παντελάκη Ν., Ο εξηλεκτρισμός της Ελλάδας, Αθήνα 1991

Όνομα καταγραφέα*: Μαρία Δανιήλ

Ημερομηνία καταγραφής**: 7-7-2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Εικ.1, Το εργοστάσιο της Ελληνικής Ηλεκτρικής Εταιρείας, στην οδό Αριστείδου 7.
Πηγή: Χάρτης Χ. Γλένη, 1914

Εικ.2, Οι καμινάδες του εργοστασίου της Ελληνικής Ηλεκτρικής Εταιρείας, 1880.
Πηγή: εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22-2-2018
https://mobile.facebook.com/groups/251174835061036?view=permalink&id=948982338613612&_rdc=1&_rdr