Πληροφορίες:
Ο μύλος Πρωτόπαππα ήταν
η πρώτη αξιόλογη βιομηχανική μονάδα της περιοχής που κατασκευάστηκε σχεδόν
ταυτόχρονα με την έλευση της σιδηροδρομικής γραμμής και πήρε την τελική του
μορφή το 1906-1908.
Ο αλευρέμπορας
Γεώργιος Δ. Πρωτόπαπας κατασκεύασε γύρω στο 1906 – 1908 στην
πόλη (στην θέση ενός μικρότερου Μύλου που προϋπήρχε εκεί από το
1874) έναν υπερσύγχρονο για την εποχή του αλευρόμυλο καθιστώντας το Δεδέαγατς
σημαντικό εμπορικό κόμβο σιτηρών και ζυμαρικών. Συγκεκριμένα με τη κατασκευή
του σιδηροδρομικού σταθμού στο Δεδέαγατς το 1872, ο μικρός οικισμός που
δημιουργήθηκε εξ αιτίας του σιδηροδρόμου, εξελίχθηκε σε επίνειο της Θρακικής
ενδοχώρας και αποτελούσε τη μοναδική διέξοδο της Ανατολικής Ρωμυλίας και
Βουλγαρίας στο Αιγαίο. Εκεί λοιπόν ήταν επόμενο να καταλήγουν για
εξαγωγή τα σιτηρά που παρήγαγε η περιοχής
αυτή. Και σαν φυσικό επακόλουθο ήταν η δημιουργία μιας
μονάδας μεταποίησης των σιτηρών σε αλεύρι και στη συνέχεια σε ζυμαρικά που θα
επέστρεφαν ως επεξεργασμένα προϊόντα προς την ενδοχώρα Έτσι το 1874, σχεδόν
ταυτόχρονα με τον σιδηρόδρομο, κτίσθηκε η
πρώτη αξιόλογη βιομηχανική μονάδα, ο
αλευρόμυλος του αλευρεμπόρου Γεωργίου Δ. Πρωτόπαπα. Μάλιστα
υπήρχε σύνδεση του εργοστασίου με το σιδηροδρομικό δίκτυο με δύο παρακαμπτήριες
γραμμές, μήκους 300 και 150 μ. αντίστοιχα, που συνδέονταν με πέντε κλείδες και
εξασφάλιζε έτσι τον ανεφοδιασμό του εργοστασίου σε σιτηρά και τη διοχέτευση της
παραγωγής του (άλευρα – ζυμαρικά) προς όλη τη Βαλκανική ενδοχώρα αλλά και δια
θαλάσσης στην υπόλοιπο Μεσόγειο.
Το 1906 –
1908 στη θέση του υπάρχοντος (κατά πάσα πιθανότητα) μονώροφου εργοστασίου
αναγείρεται ένα νέο μεγάλο υπερσύγχρονο πολυώροφο βιομηχανικό συγκρότημα.
Μάλιστα λέγεται ότι η συγκρότηση του ατμόμυλου από τρία μορφολογικά ομοιογενή
αλλά ανισοϋψή τμήματα - διώροφο, τριώροφο και πενταώροφο- σε
συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ατμόμυλος ιδρύθηκε το
1874 αλλά και την αρχειακή έρευνα της Ομότιμης Καθηγήτριας του
Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ελένης Φεσσά – Εμμανουήλ, οδηγούν στην ακόλουθη εύλογη
υπόθεση: Αν το νέο κτιριακό συγκρότημα δεν ήταν εξ ολοκλήρου νέα κατασκευή του
1906-1908, αλλά μόνο το ή τα πολυώροφα τμήματά του, (πενταώροφο και τριώροφο),
τότε οι τυχόν προϋπάρχουσες εγκαταστάσεις θα πρέπει να ανακαινίστηκαν ώστε να
εναρμονιστούν με τις νέες.
Εκείνο
όμως που είναι εντυπωσιακό και ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι τώρα στη περιοχή,
είναι το όνομα του αρχιτέκτονα που μελέτησε, σχεδίασε και επέβλεψε το
περίλαμπρο αυτό βιομηχανικό συγκρότημα. Το έργο αυτό όπως μας πληροφορεί και
πάλι η κ. Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ, σχεδιάσθηκε από τον πρωτοπόρο Έλληνα
Αρχιτέκτονα του
μεσοπολέμου Αριστοτέλη Ζάχο.
Το 1915 με τον βομβαρδισμό του Δεδέαγατς από τις
συμμαχικές δυνάμεις της Entente, το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές και τελικά
κατεδαφίστηκε.
Θύμα του
βομβαρδισμού αυτού ήταν, 45 χρόνια μετά (5
Απριλίου 1962), και ο οικοδόμος Παναγιώτης Ψύλλας, που σκοτώθηκε κατά την κατεδάφιση του
ερειπωμένου, συνεπεία του βομβαρδισμού του Μύλου του Πρωτόπαπα.
Πηγή : Θόδωρος Ορδουμποζάνης, 16 Φεβρουαρίου 2009
|
* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.
**ημερομηνία που έγινε η
καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.
***οι φωτογραφίες και οι χάρτες
συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.
Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής
κληρονομιάς
|
