Σφαγεία Αθηνών

Τετάρτη 22 Αυγούστου 2018

Σφαγεία Αθηνών

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Σφαγεία Αθηνών

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Βιομηχανία τροφίμων

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Δεν διασώζεται

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Σφαγεία

Τα σφαγεία σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής, «περί των αγορανομικών και αστυνομικών δια τα τρόφιμα διατάξεων», προσδιορίστηκαν ως οι νόμιμοι χώροι σφαγής ζώων, υπό την επιτήρηση της Δημοτικής Αστυνομίας και του Δήμου, ο οποίος δημοπρατούσε τις θέσεις. Με το διάταγμα «περί υγιεινής οικοδομής πόλεων και κωμών» του 1835, στους μεγάλους Δήμους ήταν αναγκαίος ο προσδιορισμός ιδιαίτερου τόπου για τα σφαγεία, έξω από την πόλη, κοντά σε θάλασσα, ποταμό ή ρυάκι, και σε τόπο όπου δεν έπνεαν παντελώς ή τουλάχιστον συχνά οι άνεμοι προς την πόλη.

Το πρώτο κτήριο των σφαγείων που κτίστηκε το 1838, παρότι δεν γνωρίζουμε την ακριβή τοποθεσία του, σύμφωνα με τον ιατροστατιστικό πίνακα του 1839 βρισκόταν σε πολύ κατάλληλη θέση. Κατασκευάστηκε δια την εξασφάλισιν της υγείας της πόλεως την περίοδο 1838-1839, εποχή κατά την οποία ενεργοποιείται ως μηχανικός της πόλεως των Αθηνών ο F. Stauffert.

Η ανέγερση του δεύτερου κτηρίου των σφαγείων, αποφασίστηκε το 1855 με πρόταση του Δημάρχου Κων. Γαλάτη (1855-1857), νότια του λόφου του Φιλοπάππου, στο σημερινό λόφο Σικελίας. Το μέρος προσφερόταν, αφού βρισκόταν κοντά στον Ιλισό ποταμό και εκτός κέντρου της πόλης, η οποία προστατευόταν μέσω του λόφου του Φιλοπάππου, από τους ανέμους που τυχόν θα έπνεαν από τα σφαγεία προς αυτή. Η λειτουργία του υποστηρίχθηκε επίσης από το υδραγωγείο του Βουνού. Τα σχέδια και ο προϋπολογισμός των νέων σφαγείων εκπονήθηκαν από το μηχανικό του Δήμου, λοχαγό Γεράσιμο Μεταξά, πριν να αποφασιστεί η ακριβής τοποθεσία ανέγερσης του κτηρίου, γεγονός σύνηθες για την εποχή. Η εγκατάσταση των σφαγείων κατασκευάστηκε με μειοδοτική δημοπρασία, με τη δυνατότητα τμηματικής υλοποίησης του έργου, που ήταν οικονομικά εφικτή για το Δήμο.

Παρά τις συχνές συντηρήσεις, τα δημοτικά σφαγεία βρέθηκαν σχεδόν σε αχρηστία (1878), αφού λειτουργούσαν πολλές ιδιωτικές μάντρες-σφαγεία στην ίδια σχεδόν περιοχή, στη Φαληρική οδό, και ένα μεγαλύτερο ιδιωτικό σφαγείο στους Αμπελόκηπους. Όταν ωρίμασε η ιδέα της ανέγερσης νέου, σύγχρονου συγκροτήματος σφαγείου, που θα αντιμετώπιζε όλα τα λειτουργικά προβλήματα, εκπονήθηκαν το 1893, σε ανάθεση του Δήμου, σχέδια Σφαγείου, από το δημοτικό μηχανικό Ιφικράτη Κοκκίδη και αργότερα από τον αρχιτέκτονα Ε. Ziller. Τελικά ανεγέρθηκαν το 1899, σε σχέδια του Διευθυντή του Μηχανικού Τμήματος Πρωτοπαπαδάκη. Συμπεραίνεται ότι το έργο ήταν μικρής κλίμακας και ευτελούς κατασκευής, γεγονός που απαίτησε μερικά χρόνια αργότερα (1917), την ανέγερση ενός μεγαλύτερου σφαγείου, στη σημερινή περιοχή του Ταύρου.

Αργότερα ο χώρος αποδόθηκε στο σχέδιο πόλης.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

· Δανιήλ Μαρία, Το έργο της Αρχιτεκτονικής Υπηρεσίας του Δήμου Αθηναίων, 1835-1912. Διδακτορική Διατριβή ΕΜΠ, 2017

· Παρασκευόπουλος 1907, Οι Δήμαρχοι των Αθηνών, Αθήνα 1907

· Γιακουμής Χ./Ανδρέου Τ., Μεταμορφώσεις των Αθηνών, Αθήνα 2015

Όνομα καταγραφέα*: Μαρία Δανιήλ

Ημερομηνία καταγραφής**: 19-8-2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς