Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα

Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017

Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

ΟΝΟΜΑ: Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: πλινθοκεραμοποιίο

Εξοπλισμός: Σώζεται

Κατάσταση: Επανάχρηση

Επανάχρηση: Μουσείο, Συναυλιακος χώρος, Χώροι εστίασης

Περιοχή: Νεα Ιωνια Βόλου

Πληροφορίες: Το πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα βρίσκεται ση συνοικία των Παληών δυτικά του Κάστρου. Ανεγέρθηκε το 1925 από τους αδελφούς Σπυρίδων και Νικολέτο Τσαλάπατα, οι οποίοι είχαν συστήσει άτυπη εταιρία από το 1905 με κύριες δραστηριότητες τις μεταφορές με κάρα και φορτηγίδες και την κεραμοποιία. Το πρώτο κεραμουργείο της επιχείρησης (ιδρύθηκε το 1917) του οποίου το κτήριο σώζεται στα βόρεια του συγκροτήματος κατασκεύαζε τούβλα και κεραμίδια ελληνικού τύπου και απασχολούσε 20 περίπου εργάτες. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του νέου ατμοκίνητου πλιθοκεραμοποιείου έγιναν σύμφωνα με τις οδηγίες βέλγων μηχανικών, ενώ από το Βέλγιο προερχόταν και ο τεχνολογικός εξοπλισμός. Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του απασχολούσε 125-150 άτομα διέθετε κινητήρια δύναμη 150 ίππων και η ετήσια παραγωγή του σε τούβλα και κεραμίδια γαλλικού και εγχώριου τύπου ήταν 8-9.000.000 κομμάτια. Το 1928 έγινε επέκταση του εργοστασίου με αποτέλεσμα η κινητήρια δύναμη του να αυξηθεί στους 300 ίππους και το προσωπικό στα 200 - 250 άτομα. Από το 1934 άρχισε τις εξαγωγές. Το 1930 απεβίωσε ο Νικολέτος Τσαλαπάτας και το 1932 συστάθηκε η ετερόρρυθμος εταιρία με την επωνυμία ''Σπυρίδων και Νικόλαος Τσαλαπάτας'' και με εταίρους τους κληρονόμους του Νικολέτου, την σύζυγό του Αικατερίνη, τα παιδιά του Περικλή, Αχιλλέα και Γαρυφαλιά και τον Σπυρίδωνα Τσαλαπάτα. Ο πόλεμος και οι σεισμοί του 1955 υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες για τη μεταπολεμική εξέλιξη του εργοστασίου. Στη διάρκεια του πολέμου η επιχείρηση είχε διακόψει τη λειτουργία της, ενώ μετά την απελευθέρωση χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να γίνει ένα ξεκίνημα από την αρχή. Οι ζημιές που προκλήθηκαν στη διετία των σεισμών (1955-56) απαίτησαν μεγάλες επεμβάσεις στα κτήρια με αποτέλεσμα το εργοστάσιο να υπολειτουργεί, αφού η επιχείρηση έπρεπε να πραγματοποιεί επισκευές και να αντιμετωπίζει με ευρεσιτεχνίες τα προβλήματα στον μηχανολογικό εξοπλισμό. Μετά το τέλος των σεισμών χρειάστηκε μάλιστα να διακόψει για τέσσερις μήνες τη λειτουργία του για την εκτέλεση μόνιμων επισκευών. Επίσης από το 1957 άρχισε να υπάρχει διαθέσιμη ηλεκτρική ενέργεια απο τη ΔΕΗ γεγονός που άλλαξε τον τρόπο της λειτουργίας του. Στη δεκαετία του '60 αγοράστηκαν ηλεκτροκίνητα μηχανήματα επεξεργασίας της πρώτης ύλης και παραγωγής από την Ιταλία, ενώ το προσωπικό μειώθηκε στα 80 άτομα. Από το 1970 άρχισαν να παράγονται τούβλα με ρομβοειδή εγκάρσια και φυσαλίδες στη μάζα τους, εξαιτίας του ενδιαφέροντας στην Ευρώπη για τη θερμομόνωση. Ο ανταγωνισμός της ευρωπαϊκής αγοράς κι οι οικονομικές απαιτήσεις που είχαν συσσωρευτεί επέβαλαν την οριστική διακοπή της λειτουργίας του εργοστασίου το 1975.

(http://srv1-vivl-volou.mag.sch.gr/node/4980)

Βιβλιογραφία-Πηγές:

http://www.piop.gr/el/diktuo-mouseiwn/Mouseio-Plinthokeramopoieias-Tsalapata/to-mouseio.aspx
http://srv1-vivl-volou.mag.sch.gr/node/4980
Πηγή: E-thessalia
http://www.viokliron.gr/documents/Keramopoieio_tsalapata.pdf
Πηγή: Ταχυδρόμος
https://www.tripadvisor.com.gr/LocationPhotoDirectLink-g189507-d3473265-i156169783-The_Rooftile_and_Brickworks_Museum_N_S_Tsalapatas-Volos_Magnesia_Region_.html
http://www.syros.aegean.gr/de/dpsd08076.pdf
Τσιμπούλης Γ., "Στο πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα 4+1 ιστορίες", "Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας", https://www.ekke.gr/estia/gr_pages/F_synerg/KPE_Makrinitsas/tsalapata1.pdf
Πλήθος παλαιών φωτογραφιών εδώ από φωτογραφικό αρχείο του DIKIPEDIA (η ψηφιακή βιβλιοθήκη του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου) http://81.186.130.244/taxonomy/term/386
ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ Ν.&Σ. ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ , εκδοσεις Π.Ι.Ο.Π. 2009
Αδαμάκης Κ., Τα βιομηχανικά κτίρια του Βόλου, εκδόσεις Π.Ι.Ο.Π. 2009, σελ. 116-122
Δημόγλου Α., «ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΕΙΟ ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ», Ιστορικός Βιομηχανικός Εξοπλισμός στην Ελλάδα, Αθήνα 1998, Τμ. Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος, εκδ. Οδυσσέας, σελ 289-297
Βριάμη Αικατερίνη, Δημογραφική Καταγραφή & Μελέτη του Εργατικού Δυναμικού της Πλινθοκεραμποιίας «ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ», διπλωματικη εργασια, 2008, Ιονιο Πανεπιστήμιο , Τμήμα Ιστορίας

Όνομα καταγραφέα*: Ηρακλής Φασουράκης

Ημερομηνία καταγραφής**: 19-11-2017

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Κάτοψη ισογείου και Β & Α όψη
του εργοστασίου Τσαλαπάτα. Πηγή:
Αδαμάκης Κ., Τα βιομηχανικά κτίρια του Βόλου,
εκδόσεις Π.Ι.Ο.Π. 2009, σελ. 119

Τομή της καμίνου Hoffmann. Πηγή :Δημόγλου Α.,
«ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΕΙΟ ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ»,
Ιστορικός Βιομηχανικός Εξοπλισμός στην Ελλάδα, Αθήνα 1998, σελ 293.

Εργασίες στον εξωτερικό χώρο της καμίνου.
Πηγή : ψηφιακή βιβλιοθήκη του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας και
Τεκμηρίωσης Βόλου (http://81.186.130.244/taxonomy/term/386)