Καπνεργοστάσιο Αθηνών

Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017

Καπνεργοστάσιο Αθηνών

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

ΟΝΟΜΑ: Δημόσιο Καπνεργοστάσιο Αθηνών

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Άλλο (συμπληρώστε δίπλα) => Καπνεργοστάσιο

Εξοπλισμός: Σώζεται μερικώς

Κατάσταση: Επανάχρηση

Επανάχρηση: Πολιτιστική χρήση

Περιοχή: Λένορμαν (Κολοκυνθού), Αθήνα

Πληροφορίες:

Το Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν, οικοδομήθηκε την περίοδο 1928-1930 από το Ελληνικό Δημόσιο, με σκοπό να στεγάσει επιχειρήσεις επεξεργασίας - συσκευασίας καπνού και αποθήκες καπνεμπόρων, αλλά κυρίως για να εξασφαλίσει τον έλεγχο της φορολογίας καπνού. Για την πραγματοποίησή του, αγοράστηκε στη συνοικία της Κολοκυνθούς το 1927 οικόπεδο, συνολικού εμβαδού 9.085 τ.μ., και ανατέθηκε η εκπόνηση των σχεδίων του στους πολιτικούς μηχανικούς Παύλο Αθανασάκη και Αντώνη Λιγδόπουλο, ενώ η εργολαβία της κατασκευής του στον πολιτικό μηχανικό Ν. Γαβαλά.

Το κτίσμα αποτελείται από 4 πτέρυγες που κατασκευάστηκαν η κάθε μια ξεχωριστά με ενδιάμεσους αρμούς, είναι διώροφο με ημιυπόγειο και στεγάζεται με δώμα. Αναπτύσσεται σε τετράγωνη κάτοψη, διαστάσεων 84,20Χ87,15μ περιμετρικά γύρω από ένα αίθριο εμβαδού 1100μ2 που καλύπτεται από ένα γυάλινο στέγαστρο με μεταλλικό σκελετό κατασκευασμένο από την Ελληνική Εταιρία Β.Ι.Ο. Μορφολογικά διαμορφώθηκε κάτω από το πνεύμα του μοντερνισμού που εκφράστηκε μέσα από μια «πουριστική» φυσιογνωμία και λιτό διάκοσμο, και κατασκευαστικά, ακολούθησε το πνεύμα της εποχής με τη χρησιμοποίηση σκελετού από οπλισμένο σκυρόδεμα γεγονός που επέτρεψε την υπεροχή των ανοιγμάτων σε βάρος της τοιχοποιίας.

Στο χώρο του Καπνεργοστασίου Αθηνών συστεγάστηκαν με την έναρξη της λειτουργίας του το 1930, περί τις 25 συνολικά μικρές καπνοβιομηχανίες, οι τελευταίες από τις οποίες αποχώρησαν στις αρχές του δεκαετίας του 1990. Σχετικά γρήγορα όμως, μειώθηκε η ζήτηση των χώρων του κτηρίου, γεγονός που οδήγησε στην υπολειτουργία του και στην εισαγωγή νέων χρήσεων. Σχεδόν το ¼ του κτηρίου, παραχωρήθηκε από το 1938 και μέχρι το 1963 στη Στρατιωτική Υπηρεσία Αθηνών, και αμέσως μετά σε διάφορες υπηρεσίες του Δημοσίου, άσχετες με την καπνική χρήση. Σταδιακή ανακαίνισή του κτηρίου πραγματοποιήθηκε από την Βουλή των Ελλήνων το 2000. Σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος του στεγάζει τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, ενώ διατηρεί αναξιοποίητα ακόμη και σήμερα αρχεία και τμήμα από το βιομηχανικό του εξοπλισμό, κατάλοιπα μιας έντονης βιομηχανικής δραστηριότητας.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Δανιήλ Μ., Τo Καπνεργοστάσιο Αθηνών. Τ’ αποκαΐδια μιας καπνικής βιομηχανίας, https://www.monumenta.org/article.php?IssueID=5&lang=gr&CategoryID=6&ArticleID=421
Ερευνητικό πρόγραμμα «Δυνατότητες αποκατάστασης και ένταξης νέας χρήσης στο επί της οδού Λένορμαν 218, κτήριο Παλαιού Καπνεργοστασίου Αθηνών», 2008-2009, σχολές Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ, σε ανάθεση της Βουλής των Ελλήνων
Σιδέρης Ν., Η Ελληνική βιομηχανία : βιομηχανική παραγωγή και αξία αυτής κατά τα έτη 1953 και 1954, Αθήναι, 1955
Χαριτάτος Μ., Γιακουμάκης Π., Η ιστορία του Ελληνικού Τσιγάρου, Αθήνα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1997

Όνομα καταγραφέα*: Μαρία Δανιήλ

Ημερομηνία καταγραφής**: 19-11-2017

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.
Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Αεροφωτογραφία του Καπνεργοστασίου το 1937. Πηγή: Αρχείο Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος, Δ/νση Αεροφωτογραφίσεων

Κάτοψη ισογείου – Αναπαράσταση. Πηγή: ερευνητικό πρόγραμμα «Δυνατότητες αποκατάστασης και ένταξης νέας χρήσης στο επί της οδού Λένορμαν 218, κτήριο Παλαιού Καπνεργοστασίου Αθηνών», 2008-2009, σχολές Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ