Πυρηνελαιουργείο Π. Κουρτζής (ΕΤΕΛ) τέως ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΒΕΕ

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Πυρηνελαιουργείο Π. Κουρτζής (ΕΤΕΛ) τέως ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΒΕΕ

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Χημική βιομηχανία

Εξοπλισμός:   Σώζεται

Κατάσταση:   Σε λειτουργία

Επανάχρηση:  -

Περιοχή: Ντίπι, Λέσβος

Πληροφορίες: Αγοράστηκε από τον Πάνο Κουρτζή και άλλους επιχειρηματίες το 1890 και λειτούργησε ως πυρηνελαιουργείο. Το 1897 και 1906 αγοράζονται και άλλα τμήματα της επιχείρησης, η οποία περιέρχεται στην αποκλειστική ιδιοκτησία της οικογένειας Κουρτζή. Το 1911 προμηθεύονται τα ατμοκίνητα μηχανήματα από τον λέσβιο στην καταγωγή, μηχανουργό του Πειραιά, Αχιλλέα Κούπα. Το 1928 ο Γιώργος Κουρτζής αντικαθιστά τον μηχανολογικό εξοπλισμό με γερμανικά μηχανήματα, όμως η οικονομική κρίση του 1929-30 οδηγεί την εταιρεία σε ζημιογόνα αποτελέσματα. Το πυρηνελαιουργείο ενοικιάζεται στους αδελφούς Ρουσέλη και το 1934 τέσσερα πυρηνελαιουργεία στην Ελλάδα συγχωνεύονται και δημιουργούν την ΕΤΕΛ, στην οποία υπήχθη και το παρόν εργοστάσιο. Στις εγκαταστάσεις στο Ντίπι λειτουργούσε εκτός από πυρηνελαιουργείο, σαπωνοποιείο και ραφινερία. Το 1956 ο Νέλλος Κουρτζής εγκαθιστά ηλεκτροκίνητο εξοπλισμό και εφαρμόζει νέα καινοτομία, τη μέθοδο εκχύμωσης του πυρήνα καθώς και τα προϊόντα ΑΓΝΩ και ΞΥΛΟΛ. Το 1970 η επιχείρηση ξαναγοράστηκε από την οικογένεια Κουρτζή και λειτουργεί ώς σήμερα. Το 1993 με πρωτοβουλία του Ιωάννη Γ. Βασιλέλλη  που εκπροσωπεί ομάδα ιδιωτών ελαιοτριβέων, του Μήτσα Κουρτζή και άλλων Λέσβιων  επιχειρηματιών ιδρύεται η Ελαιουργία Αιγαίου. Η επιχείρηση πλέον λειτουργεί καθαρά ως πυρηνελαιουργείο. Το Δεκέμβριος του 2013 η Ελαιουργία Αιγαίου ιδρύει υποκατάστημα λιανικής πώλησης συσκευασμένου πυρηνόξυλου στη Μυτιλήνη. Πηγή: http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/159842

Βιβλιογραφία-Πηγές: http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/159842 https://www.searchculture.gr/aggregator/edm/pandektis_industrial/000082-10442_158473 https://www.pyrina.gr/#history-container https://www.politikalesvos.gr/eleourgia/

Όνομα καταγραφέα*: Μαριλένα Βακαλοπούλου

Ημερομηνία καταγραφής**: 18/3/2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Η σκάλα στο Ντίπι και η καμινάδα του πυρηνελαιουργείου Κουρτζή 

Δικαιώματα: Ευρυδίκη Σιφναίου

Πηγή: https://www.politikalesvos.gr/eleourgia/

Πηγή: https://www.politikalesvos.gr/eleourgia/

Το Πυρηνελαιουργείο ενοικιάζεται στους αδελφούς Ρουσέλλη
Πηγή: https://www.pyrina.gr/#history-container

Άποψη της σκάλας Ντιπίου και των βιομηχανικών κτισμάτων στο επίνειο του κόλπου της Γέρας
Δικαιώματα: Ευρυδίκη Σιφναίου

Σύγχρονο κτίσμα στο πυρηνελαιουργείο Κουρτζή 

                  Δικαιώματα: Ευρυδίκη Σιφναίου

Παλαιός εξοπλισμός του εργοστασίου στο διπλανό χωράφι 

                   Δικαιώματα: Ευρυδίκη Σιφναίου

ο Πάνος ΚουρτζήςΠηγή: https://www.pyrina.gr/#history-container

Προμηθεύονται τα ατμοκίνητα μηχανήματα από τον Λέσβιο στην καταγωγή, μηχανουργό του Πειραιά, Αχιλλέα Κούπα.Πηγή: https://www.pyrina.gr/#history-container

Οι φωτογραφίες απεικονίζουν τη φόρτωση ενός πλοίου.
Μία από τις φωτογραφίες φέρει την ένδειξη "φόρτωση Βραζιλίας"
από το πλοίο "Κεφαλληνία", στοιχείο που ίσως συνδέει τη φωτογραφία με τις
εξαγωγικές δραστηριότητες της ΕΤΕΛ προς τη χώρα αυτή.
Πηγή: https://www.pyrina.gr/#history-container