ΒΙ.Δ.Α. - ΒΙομηχανικά Δελτία Απογραφής: Αναγκαστικός Συνεταιρισμός «ΜΑΡΚΟ»

Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2019

Αναγκαστικός Συνεταιρισμός «ΜΑΡΚΟ»

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Αναγκαστικός Συνεταιρισμός «ΜΑΡΚΟ»

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Βιομηχανία τροφίμων

Εξοπλισμός: Σώζεται μερικώς

Κατάσταση: Μερική λειτουργία

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Μαρκόπουλο Αττικής

Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός ή Συνιδιοκτησία «ΜΑΡΚΟ», ιδρύθηκε επίσημα το 1914 και λειτούργησε για αρκετές δεκαετίες ακμαίος, με σημαντική συμβολή στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική πρόοδο του χωριού Μαρκόπουλο.

Υπήρξε η μετεξέλιξη της «Κοινοπραξίας Μαρκοπούλου» που ίδρυσαν οι κάτοικοι το 1831, για την οργάνωση της αγροτικής γης. Την πρώτη διοίκηση αυτής, είχε αναλάβει η Κοινοτική Επιτροπή, με σκοπό τα έσοδα αυτής να επενδυθούν σε κοινωφελείς σκοπούς και γενικότερα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του Μαρκοπούλου.

Η κοινωφελής δράση της περιόδου 1831-1914 είναι σημαντική και μπορεί περιληπτικά να αναφερθεί:

· 1831- 1912: ανέγερση της πρώτης εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στην κεντρική πλατεία του Μαρκόπουλου (1845), του πρώτου Σχολείου (1870), του σημερινού Ενοριακού Ναού του Αγίου Ιωάννου (1886-1904), συντήρηση Εκκλησιών και Σχολείων, δαπάνη για την συντήρηση της αγροφυλακής, συντήρηση γεωργικών οδών, συντήρηση των δασών, κατασκευή και συντήρηση πηγαδιών

· 1912-1914: αγορά γηπέδων για την εγκατάσταση Οινοποιείου, υπογραφή συμβολαίου εμπορικής συνεργασίας με την «Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων» για την εμπορική προώθηση των κρασιών, προσθήκη στον τίτλο της κοινοτικής επιτροπής η εμπορική επωνυμία «ΜΑΡΚΟ» και νέα συνεργασία με την εταιρία «Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων» με σκοπό, για πρώτη φορά, τη λίπανση των αμπελιών με αποτέλεσμα την θεαματική αύξηση της παραγωγής.

Η πλέον παραγωγική περίοδος του Συνεταιρισμού με μια μεγάλη σειρά έργων και παρεμβάσεων με σκοπό την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου, αποτελεί το χρονικό διάστημα 1914-1947 που ολοκληρώνεται με το θάνατο του διαχειριστή Δημοσθένη Σωτηρίου, μια εξέχουσα προσωπικότητα που καθοδηγούσε με επιτυχία την Κοινοτική Επιτροπή μέχρι τότε.

· Επί της προεδρίας του κατασκευάστηκε το 1914 το οινοποιείο και οι δεξαμενές, οι οποίες επεκτάθηκαν μετά από δύο χρόνια δημιουργώντας συνολικά αποθηκευτική δυναμικότητα 2400 τόνων. Ο Συνεταιρισμός σε συνεργασία με την εταιρία «Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων» επιτυγχάνει την προστασία της αγροτικής παραγωγής του Μαρκοπούλου και λειτουργεί θετικά για όλη την ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων. Επιπλέον αγοράστηκε το 1926 ατμοκίνητη αλωνιστική μηχανή. Το ίδιο έτος λειτούργησε το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο του Συνεταιρισμού, οπότε και η μηχανή αντικαταστάθηκε με ηλεκτροκίνητη, ενώ το 1927 πραγματοποιήθηκε ο ηλεκτροφωτισμός όλου του χωριού. Το 1922 προωθήθηκε κατόπιν μελέτης η εγκατάσταση δικτύου ύδρευσης στο Μαρκόπουλο. Επίσης αγοράστηκε η κτηματική περιουσία της Μονής Πεντέλης στη Βραυρώνα και διανεμήθηκε στους ακτήμονες, με ιδιαίτερα προοδευτικό τρόπο (15 στρέμματα στους άκληρους, 7 στέμματα στους μικροϊδιοκτήτες και 4 στέμματα στους αγρότες με σχετικά μικρό κλήρο. Σε όσους είχαν σημαντικό κλήρο δεν δόθηκε κλήρος).

Παράλληλα αποξηράνθηκαν εκτάσεις γης στην ίδια περιοχή με στόχο τη διανομή και την καλλιέργεια. Επιπλέον πραγματοποιήθηκε ο πολεοδομικός σχεδιασμός του χωριού, η επέκταση του νεκροταφείου, η αγορά του οικοπέδου για την ανέγερση του Β΄ Δημοτικού Σχολείου, καθώς και άλλα κοινωφελή έργα.

Η οινοποιία άνθισε οικονομικά, ειδικά μετά την λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής και έδωσε την ευκαιρία σε όλους του παραγωγούς της περιοχής και γενικότερα της ονομαστής για τα σταφύλια της από την αρχαιότητα πεδιάδας των Μεσογείων, να προωθήσουν τα προϊόντα τους (σταφύλια, ρετσίνι).

Στην Τρίτη περίοδο, μετά τον θάνατο του Δ. Σωτηρίου μέχρι σήμερα, ο Συνεταιρισμός συρρικνώθηκε και αποδυναμώθηκε οικονομικά, λόγω:

· της διακοπής της εμπορικής συνεργασίας με την εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων που είχε ως αποτέλεσμα την διαχρονική αύξηση των οικονομικών επισφαλειών του συνεταιρισμού λόγω της έκθεσης του συνεταιρισμούς στους κινδύνους της αγοράς και

· της φυλλοξήρας που μηδένισε την περίοδο 1957 – 1963 σχεδόν την πρωτογενή παραγωγή των σταφυλιών.

Η ανάγκη για στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών οδήγησε σε υπερχρέωση, ενώ παράλληλα απώλεσε δραστηριότητες με κρατικές νομοθετήσεις όπως η ηλεκτροπαραγωγή, η υδροδότηση, η χορτονομή και η πιστοδοτική δυνατότητα, με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων.

Έτσι, η σταδιακή συσσώρευση σημαντικών οικονομικών προβλημάτων εξέθεσε των Συνεταιρισμό σε υπερδανεισμό με παράλληλη υποθήκευση του συνόλου τις περιουσίας του στην ΑΤΕ μέσω των προνομίων που είχε για μονομερή υποθήκευση, οδηγώντας τον Συνεταιρισμό στην σημερινή δεινή οικονομική κατάσταση, παρ’ όλες τις κατά καιρούς σοβαρές και φιλότιμες προσπάθειες αρκετών διοικήσεων.

Στο τέλος της δεκαετίας του 1950 ο Συνεταιρισμός περιορίστηκε στην παραλαβή και οινοποίηση της κύριας και σχεδόν αποκλειστικής αγροτικής παραγωγής, τα οινοστάφυλα.

Σήμερα η Συνεταιριστική οινοποιεία “ΜΑΡΚΟ” έχει δύο μονάδες εμφιαλώσεως δυναμικότητας 60.000 φιαλών την ημέρα και πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο το οποίο παρακολουθεί τον αυστηρό έλεγχο ποιότητος στα προϊόντα της.
Οινοποιεί σχεδόν όλα τα σταφύλια της περιοχής του Μαρκοπούλου και παράγει από την πανάρχαια τοπική ποικιλία “ΣΑΒΒΑΤΙΑΝΟ” υψηλής ποιότητος λευκό ξηρό κρασί. Διαθέτει οργανωμένο δίκτυο διανομής σε όλη την Ελλάδα και εξάγει τα προϊόντα της στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Μαγουλάς Γ., Η Συνιδιοκτησία ή Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Μαρκοπούλου «ΜΑΡΚΟ», ΣΤ΄ Επιστημονική Συνάντηση Νοτιοανατολικής Αττικής, σελ.381-400, Μαρκόπουλο 1995

Μεθενίτης Στ., Το Μαρκόπουλο των Μεσογείων, εκδ. Ν. Λυμπέρης