ΑΛΥΚΕΣ ΤΙΓΚΑΚΙ ΚΩ

Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2019

ΑΛΥΚΕΣ ΤΙΓΚΑΚΙ ΚΩ

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΑΛΥΚΕΣ ΤΙΓΚΑΚΙ ΚΩ

Είδος: Παραγωγή άλατος

Αρχική Χρήση: Αλυκές

Εξοπλισμός: Σώζονται ελάχιστα

Κατάσταση: Ερείπιο

Επανάχρηση: -

Περιοχή: ΤΙΓΚΑΚΙ ΚΩ

Πληροφορίες:

Στο τουριστικό χωριό Τιγκάκι της νήσου Κω λειτουργούσαν ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα αλυκές σε έκταση 1.200 στρεμμάτων. Το 1930 η Ιταλική εταιρεία «Compagnia Commerciale Italiana per l’Egeo» η οποία ανέλαβε την εκμετάλλευση των αλυκών, εγκατέστησε βιομηχανικό σιδηροδρομικό δίκτυο μήκους 150 μέτρων που συνέδεε τα 12 αλοπήγια με το σημείο συλλογής και εναπόθεσης του άλατος. Η γραμμή πλάτους 600/mm ήταν μεταθετή και τα βαγονέτα ήταν του οίκου Decauville. Μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα (1948), η εκμετάλλευση των αλυκών περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο. Όπως μου ανέφερε ο συνταξιούχος εργοδηγός Χαράλαμπος Χατζηπέτρου ο οποίος εργάστηκε στις αλυκές από το 1949 έως το 1971, στο δίκτυο δεν λειτούργησε ποτέ ατμάμαξα και μόνον την περίοδο 1960-1962 λειτούργησε μία δηζελάμαξα (από τις αλυκές Μεσολογγίου). Το υπόλοιπο διάστημα τα βαγονέτα σύρονταν από τους εργάτες. Το 1989 οι αλυκές ανέστειλαν τη λειτουργία τους. Με τον Χαράλαμπο Χατζηπέτρου συναντηθήκαμε δύο φορές. Την πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1998 και την δεύτερη τον Αύγουστο του 2008. Ειδικά τη δεύτερη φορά με ξενάγησε στις εγκαταστάσεις των αλυκών. Σε διάσπαρτα σημεία υπήρχαν υπολείμματα σιδηροδρομικών γραμμών και θραύσματα από παλαιά εργαλεία των εργατών. Μετά το κλείσιμο των αλυκών το 1989, μερικά από τα βαγονέτα μεταφέρθηκαν στο Μεσολόγγι ενώ τα υπόλοιπα λεηλατήθηκαν (μαζί με τις γραμμές) από αγνώστους. Η έκταση των αλυκών εντάχθηκε στο πρόγραμμα «Natura 2000» και απαγορεύθηκε η δόμηση σε κοντινή απόσταση από αυτές. Στις εγκαταστάσεις διασώζονται το παλαιό (1930-1979) και τα νέο αντλιοστάσιο-μηχανοστάσιο (1979-1989), η γεφυροπλάστιγγα και μία παλαιά οθωμανική κατοικία (φυλάκιο).

Πηγή : Σιδηρόδρομος Αλυκών Τιγκάκι Κω

Οι αλυκές της Κω βρίσκονται στη θέση Τιγκάκι του Ασφενδιού. Η έκτασή τους είναι περίπου 930 στρέμματα. ΄Εκταση 790 στρ. περίπου βρίσκονται κάτω από τη μέση στάθμη της θάλασσας έως και 0,32 m. Μεταξύ της αλυκής και του αιγιαλού παρεμβάλλεται μια σειρά θινών που το ύψος τους φθάνει τα 1-2 μέτρα. Μεταξύ των θινών και της περιοχής που καλύπτεται από νερά υπάρχει ζώνη με αλόφυτα. Αυτή η αλοφυτική βλάστηση συγκρατεί το έδαφος και προστατεύει την αλυκή από τη μεταφορά άμμου.
Οι αλυκές της Κω λειτουργούσαν ως το 1988 ως χώρος παραγωγής του μαγειρικού αλατιού. Κατά τη λειτουργία της η αλυκή περιελάμβανε τα παρακάτω τμήματα με τις αντίστοιχες λειτουργίες:
α. Θαλασσαγωγός. Ο θαλασσαγωγός μήκους 280 μ. βρισκόταν στη δυτική πλευρά της αλυκής και χρησίμευε για την εξασφάλιση επικοινωνίας με τη θάλασσα.
β. Προλίμνη. Στο δυτικό μέρος της αλυκής βρισκόταν η προλίμνη η οποία καταλάμβανε έκταση 194 στρεμμάτων και της οποίας το βάθος κυμαινόταν μεταξύ 25 και 45 εκ. Στην αβαθή αυτή περιοχή γινόταν η πρώτη φάση της συμπύκνωσης του θαλάσσιου νερού.
γ. Θερμάστρες ημίζεστων. Είχαν μικρότερο βάθος που κυμαινόταν μεταξύ 20 και 25 εκ. και καταλάμβαναν έκταση 76 στρεμμάτων. Η θέση τους ήταν περιμετρική των υπολοίπων θερμαστρών της αλυκής.
δ. Θερμάστρες ζεστών. Είχαν ακόμη μικρότερο βάθος που κυμαινόταν μεταξύ 15-20 εκ. και καταλάμβαναν έκταση 63 στρεμμάτων.
ε. Τροφοί θερμάστρες. Οι λεκάνες αυτές μικρού βάθους 10-15 εκ. κάλυπταν έκταση 64 στρεμμάτων, σε αυτές επιτυγχάνετο ο κορεσμός ως προς το NaCl.
στ. Αλοπήγια. Σε αυτό το τμήμα της αλυκής γινόταν η κατακρήμνιση των κρυστάλλων NaCl και η συλλογή του αλατιού. Η έκταση που κάλυπταν ήταν 30 στρέμματα και το βάθος 10-15 εκ.
ζ. Αντλιοστάσιο. Το αντλιοστάσιο χτίστηκε τη διετία 1977-1979 και περιελάμβανε δύο φυγόκεντρες αντλίες που χρησίμευαν για την εκκένωση του ανατολικού τμήματος της αλυκής από τα λιμνάζοντα νερά.
η. Αλώνια. Τα αλώνια ήταν ένα τσιμεντένιο δάπεδο έκτασης 1000 m2 που χρησίμευε για την αποθήκευση του αλατιού.

Αν και για αιώνες ήταν από τις σημαντικότερες Αλυκές της Ελλάδας το 1988 σταμάτησε η λειτουργία τους.

Η ετήσια παραγωγή από το 1944 μέχρι το 1987 κυμαινόταν από 900 μέχρι 3500 τόνους.

Πηγή : Το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον των χωριών Ασφενδιού και Πυλίου της νήσου Κω-Δωδεκανήσου.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Σιδηρόδρομος Αλυκών Τιγκάκι Κω

Το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον των χωριών Ασφενδιού και Πυλίου της νήσου Κω-Δωδεκανήσου.

Οι Αλυκές της Κω σε ένα απίστευτο βίντεο

Όνομα καταγραφέα*: Αλέξανδρος Γρηγορίου

Ημερομηνία καταγραφής**: 12-01-2019

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.