ΥΦΑΝΕΤ, ("Καπαντζής-Καζάζης και Σία", "Ανώνυμος Οθωμανική Εταιρία Υφασμάτων και Φεσιών", "Εργάνη", "ΥΦΑΝΕΤ")

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΥΦΑΝΕΤ, ("Καπαντζής-Καζάζης και Σία", "Ανώνυμος Οθωμανική Εταιρία Υφασμάτων και Φεσιών", "Εργάνη", "ΥΦΑΝΕΤ")

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Κλωστοϋφαντουργία/Μεταξουργία

Εξοπλισμός:   Δεν σώζεται

Κατάσταση:   Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση:  -

Περιοχή:  Το οικόπεδο της ΥΦΑΝΕΤ περικλείεται από τρεις δρόμους (Παπάφη, Περδίκα, Ομήρου) καθώς και από το ρέμα της ΥΦΑΝΕΤ  ή, αλλιώς, ρέμα Ορτανσίας. (40.616808, 22.964869)

Πληροφορίες:  Η ιστορία του κτηρίου ξεκινάει το 1905.   Το συνολικό εμβαδόν του οικοπέδου φθάνει τα 19.500 m2, το 1909 το κτήριο κάηκε και το 1910 ανακατασκευάστηκε. Τον τίτλο ΥΦΑΝΕΤ τον πήρε το 1926 και η επιχείρηση λειτούργησε μέχρι το 1964. ‘Έκτοτε παραμένει ένας εγκαταλειμμένος χώρος. Τα τελευταία 3 χρόνια το κτήριο τελεί υπό κατάληψη, ενώ μόλις στις αρχές του 2007 η κυριότητα του πέρασε στο κράτος.

Βιβλιογραφία-Πηγές: http://fylada.blogspot.gr/2014/09/yfanet.html http://www.konstanzachadio.com/el/pages/sygkrothma-yfanet-text.php https://www.facebook.com/thomas.nedelkos/media_set?set=a.1945602995465350.1073741901.100000470063462&type=3 O Xάρτης της πόλης: Εργοστάσιο ΥΦΑΝΕΤ

Όνομα καταγραφέα*: Νεδέλκος Θωμάς (30-05-2017), Γιώργος Τσομκόπουλος (2015)

Ημερομηνία καταγραφής**:  30-05-2017

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

φωτο: Θωμάς Νεδέλκος_30/5/2017

Η εικόνα στη δεκαετία του 30 είναι από το βιβλίο του Βασίλη Κολώνα, “Θεσσαλονίκη 1912-2012,
Η Αρχιτεκτονική μιας Εκατονταετίας” , εκδ. University Studio Press
Πηγή: O Xάρτης της πόλης: Εργοστάσιο ΥΦΑΝΕΤ

δελτιο εργάτριας στην ΥΦΑΝΕΤ
Πηγή : Γιώργος Τσομκόπουλος

μετοχή, Πηγή : Γιώργος Τσομκόπουλος

πορτα εισόδου ΥΦΑΝΕΤ
Πηγή : Γιώργος Τσομκόπουλος

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΥΦΑΝΕΤ

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Κλωστοϋφαντουργία/Μεταξουργία

Εξοπλισμός:   Δεν σώζεται

Κατάσταση:   Ερείπιο

Επανάχρηση:  Πολιτιστική χρήση

Περιοχή: Οδός Παπάφη παραπλεύρως του ρέματος Τούμπας

Πληροφορίες: Ο χώρος όπου βρίσκεται και σήμερα το εγκαταλελειμμένο κτηριακό συγκρότημα της «Υφανέτ», στην περιοχή του Παπαφείου, δίπλα στο ρέμα της Τούμπας το οποίο πήρε  το όνομά του από το εργοστάσιο,  ήταν από τις αρχές του 20ού αιώνα εργοστασιακός τόπος. Εκεί το 1908 σε ένα οικόπεδο  επιφάνειας 10.229 τετραγωνικών μέτρων, κτίστηκε ένα αξιόλογο για την εποχή εκείνη εργοστάσιο υφαντουργίας, 5.848 τετραγωνικών μέτρων, της εταιρείας Καζάζη – Καπαντζή & Σια (Γιαχέλ), το οποίο ένα χρόνο αργότερα δυστυχώς κάηκε, χωρίς να εξακριβωθεί ποτέ κάτω από ποιες συνθήκες. Πάνω στα ερείπιά του κτίστηκε νέο, που άρχισε να λειτουργεί το 1911. Με την επανέναρξη της λειτουργίας του εργοστασίου, η εταιρία μετατράπηκε σε Ανώνυμη. Κύριοι μέτοχοι  ήταν οι Αχμέτ και Γιουσούφ Καπαντζή, Σαμί Τελτζή, Οσμάν Ντερβίς, Μπ. Μπενσουσσάν, Γ. Γιαχέλ και Σαούλ Αμάρ. Το αρχικό κεφάλαιο ανέρχονταν σε 20.000 λίρες Τουρκίας. Για τα δεδομένα της εποχής, ήταν ένα μοντέρνο συγκρότημα, καθετοποιημένης παραγωγής. Δυνάμει ειδικού νόμου, δόθηκαν ιδιαίτερα προνόμια στην νέα εταιρία, της οποίας ο πλήρης τίτλος ήταν «Sociιtι Anonyme Ottomane pour la fabrication de Fez et Tissus» («Ανώνυμος Οθωμανική Εταιρία Υφασμάτων και Φεσιών»). Το εργοστάσιο εκσυγχρονίστηκε και η πρώτη ύλη ήταν πλέον ακατέργαστο μαλλί. Ο εξοπλισμός του περιλάμβανε μία ατμομηχανή του οίκου Franco Tosi di Legnano,  ισχύος 100 HP, έναν λέβητα ατμού, έναν συμπυκνωτή, μία δεξαμενή νερού και τρεις αντλίες. Για το πλύσιμο του μαλλιού υπήρχε μία μηχανή Leviathan του οίκου Josephy’s Erben, που μπορούσε να πλύνει μέχρι 600 κιλά την ημέρα. Το εργοστά- σιο διέθετε 30 ιστούς ύφανσης, 6 πλεκτικές μηχανές φεσιών, απασχολούσε δε 100 εργάτες, που δούλευαν δέκα ώρες την ημέρα και παρήγαν 600 μέτρα μάλλινα υφάσματα και 600 φέσια ημερησίως. Τα φέσια του εργοστασίου ήταν περιζήτητα, όχι μόνο στην αγορά της Θεσσαλονίκης, αλλά εξάγονταν επίσης στην Κωνσταντινούπολη, την Μικρά Ασία και σε άλλες βαλκανικές χώρες. Τα υφάσματα που παρήγαγε ήταν χοντρά, φάρδους 216 cm και μήκους 40 cm (τα γνωστά ως σαγιάκια), για τις ανάγκες του στρατού. Παρ' όλες όμως τις δασμολογικές διευκολύνσεις που απολάμβανε η εταιρία, αυτό το εργοστάσιο με το σύγχρονο εξοπλισμό, αναγκάστηκε να κλείσει  το φθινόπωρο του 1911, λόγω έλλειψης κεφαλαίων και έμπειρου εργατοτεχνικού προσωπικού.  Ελλείψεις που προέκυψαν εξ αιτίας του  Ιταλοτουρκικού πολέμου. Οι προσπάθειες για προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, εξαιτίας των πολιτικών συνθηκών, δεν τελεσφόρησαν. Οι πολιτικές εξελίξεις με την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην ελληνική επικράτεια, όπως και οι εν γένει μεταλλαγές στο βαλκανικό και διεθνές περιβάλλον, που συνόδευσαν τους δύο Βαλκανικούς πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, επηρέασαν επίσης αρνητικά τη λειτουργία της επιχείρησης.  Οι συνθήκες λειτουργίας του επιδεινώθηκαν επίσης από την κακή διαχείριση, καθώς και από το γεγονός ότι συνυπήρχαν οι οθωμανικές και ισραηλιτικές αργίες, με συνέπεια οι εργάτες να δουλεύουν μόνο πέντε ημέρες. Σε μια προσπάθεια να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις, η εταιρεία έλαβε δάνεια, αλλά η έλλειψη κεφαλαίου κίνησης εμπόδισε την απευθείας εισαγωγή αδασμολόγητων πρώτων υλών και την υποχρέωσε να αγοράζει ακατέργαστο μαλλί επιτόπου, μόνο σε μικρές ποσότητες. Το αποτέλεσμα τελικά ήταν η μερική αργία των μηχανών και στη συνέχεια το οριστικό κλείσιμο της εταιρείας. Οι εγκαταστάσεις εξαγοράστηκαν το 1921 από την ανώνυμη υφαντουργική εταιρεία Εργάνη, που είχε ιδρύσει ο καταγόμενος από τη Σιάτιστα Αθανάσιος Μακρής. Στόχος της Εργάνης ήταν η εγκατάσταση, εξαγορά και εκμετάλλευση εργοστασίου εριουργίας στη Θεσσαλονίκη, καθώς και η διενέργεια βιομηχανικών και εμπορικών εργασιών πάσης φύσεως. Ο ίδιος επιχειρηματίας, μεταξύ άλλων μετόχων, ήταν μέτοχος και  στα εργοστάσια εριουργίας «Έρια» στη Νάουσα και «Βέρμιον» στη Βέροια.   Το 1926 ο Αθ. Μακρής, ο οποίος είχε διατελέσει πρώτος πρόεδρος από το 1919 έως το 1924 του νεοϊδρυθέντος Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσ- σαλονίκης και ο συνεργάτης του Γεώργιος Μήλιος, συνεπικουρούμενοι από την Τράπεζα Αθηνών (η οποία συμμετείχε κατά 25% στο μετοχικό κεφάλαιο) ίδρυσαν την Ανώνυμη Εταιρεία Βιομηχανίας Υφασμάτων «Υφανέτ». Στη νέα εταιρεία συγχωνεύτηκε η «Εργάνη», αφού πρώτα οι μέτοχοί της αποφάσισαν τη διάλυσή της. Η νέα επιχείρηση, με εύρος επενδύσεων που έφτανε τις 60.000 λίρες Τουρκίας (22.500.000 δρχ.), εξελίχθηκε από το μικρό εριουργείο της «Εργάνης», στη μεγαλύτερη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας, εριουργίας και κουβερτοποιίας της Θεσσαλονίκης. Περιλάμβανε κλωστήριο, υφαντήριο, πλυντήριο, στεγνωτήριο, βαφείο, στραγγιστήριο, σαπωνοποιείο και μηχανουργείο. Κατά την επέκταση του 1930, η κίνηση του εργοστασίου ενισχύθηκε με πετρελαιομηχανή και ηλεκτρογεννήτρια 430 ΗΡ. Η μεγάλη ανάπτυξη και  κερδοφορία της οφείλονταν στο ότι, μαζί με τις ομοειδείς επιχειρήσεις «Ελληνική Εριουργία», «Έρια» και «Λαναράς-Κυρτσής & Σία», ανέλαβε για είκοσι χρόνια την αποκλειστική προμήθεια του ελληνικού στρατού με είδη ιματισμού, υφάσματα για στολές και κουβέρτες. Συστάθηκε δε και τετραμελής επιτροπή εκτέλεσης της συναφθείσας σύμβασης. Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου 1925. Σύμφωνα δε με το σχέδιο τροποποίησης της σύμβασης, που εκπονήθηκε το 1927, η «Υφανέτ» συμμετείχε με ποσοστό 20% στο σύνολο των προμηθειών. Η ετήσια παραγωγή της ΥΦΑΝΕΤ, υπολογιζόταν το 1935 - 36 σε 300.000 μ. ύφασμα ενώ η αξία της ετήσιας παραγωγής την ίδια χρονική περίοδο ήταν 45.000.000 δραχμές (προπολεμικά, 1 χρυσή λίρα αντιστοιχούσε σε 600 δραχμές) και απασχολούσε 550 εργαζόμενους στην πλειονότητα γυναίκες, προσφυγικής καταγωγής, χαμηλά αμειβόμενες, οι οποίες κατοικούσαν στις γειτονικές συνοικίες της Τούμπας, της Δόξας και της Μαλακοπής. Οι γυναίκες-εργάτριες δούλευαν σε βάρδιες εναλλάξ στις ειδικότητες των ραπτριών, σιδερωτριών, διπλωτριών και απλωτριών.    Στη διάρκεια της κατοχής το εργοστάσιο υπολειτουργούσε, αλλά δεν έκλεισε. Μεταπολεμικά, η επιχείρηση πέρασε στο δρόμο της ανασυγκρότησης και των επεκτάσεων, έφτασε μάλιστα να απασχολεί εργατοτεχνικό και επιστημονικό προσωπικό 1.300 ατόμων και να θεωρείται όχι μόνο η μεγαλύτερη βιομηχανία στη Θεσσαλονίκη, αλλά και από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Το 1951 η πυρκαγιά που αποτέφρωσε μεγάλο μέρος του εργοστασίου. Σε συνδυασμό με τα μεγάλα δάνεια και τις δυσκολίες της αγοράς, δεν επέτρεψαν την κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία της Θεσσαλονίκης να αντέξει. Η πορεία ήταν φθίνουσα και το εργοστάσιο ποτέ δεν μπόρεσε να επανέλθει στην προγενέστερη ακμή του. Παρ’ όλα αυτά, αμέσως μετά την καταστροφή άρχισε η ανοικοδόμηση και υιοθετήθηκε μία νέα επιθετική πολιτική, με σκοπό να επανακτηθεί η προγενέστερη παραγωγική και εμπορική δύναμη της εταιρείας. Ο Κλέων Μακρής, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον πατέρα του στη διοίκηση της εταιρείας, δύο μόλις ημέρες μετά την πυρκαγιά, ανέλαβε την προσπάθεια να ξανακτιστεί το εργοστάσιο, έχοντας και τη συμπαράσταση του προσωπικού. Ο στόχος όμως αυτός φάνηκε ότι ήταν υπερβολικά φιλόδοξος καθώς, όπως προαναφέρθηκε, η αποπληρωμή των μεγάλων δανείων ήταν δύσκολή  και οι συνθήκες της αγοράς μη ευνοϊκές. Τις συνέπειες βίωσαν πολλοί εργαζόμενοι της επιχείρησης, οι οποίοι, στα μέσα της δεκαετίας του 1950, έμειναν άνεργοι. Στις αρχές της δεκαετίας του '60 η ΥΦΑΝΕΤ θα γίνει  η πρώτη προβληματική επιχείρηση στην μεταπολεμική Ελλάδα. Το εργοστάσιο διακόπτει τη λειτουργία του το Δεκέμβριο του 1964. Αν και την εποχή εκείνη υπήρχε επενδυτικό ενδιαφέρον στον κλάδο της νηματουργίας στη Θεσσαλονίκη, στους πλειστηριασμούς που ακολούθησαν με επίσπευση του δημοσίου δεν εμφανίστηκε αγοραστής. Το εργοστάσιο περιήλθε στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας, η οποία είχε επωμιστεί και το κύριο χρηματοδοτικό βάρος. Τα μηχανήματα και τα εμπορεύματα εκποιήθηκαν. Από τότε η ΥΦΑΝΕΤ ακολούθησε το δρόμο της σιωπής και της εγκατάλειψης.

Βιβλιογραφία-Πηγές: 1. Χρίστος Ζαφείρης,  Χαροντάκης Δημήτρης, εφημερίδα Καθημερινή, εφημερίδα Μακεδονία,, wikipedia.org, Τραμβαγέρης Blog 2. Αλέξανδρος Δάγκας, Συμβολή στην έρευνα για την οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης: Οικονομική δομή και κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας, 1912-1940.          3.Στράτος Ν. Δορδανάς – Θεοδόσης Τσιρώνης Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΥΦΑΝΕΤ, 1926-1965

Όνομα καταγραφέα*: Δημήτριος Βάϊς

Ημερομηνία καταγραφής**: 27/04/2013

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

                                                                                                                 

Πηγή: https://www.slideshare.net/efivlachou/ss-48819522

Πηγή: http://edutech.mysch.gr/mnimeia/peripatos.html

                             

Εργάτριες της ΥΦΑΝΕΤ μπροστά στις μηχανές.
Πηγή: thessaloniki.photos

Πηγή: thessaloniki.photos

Τίτλος 5 μετοχών της ΥΦΑΝΕΤ, ονομαστικής αξίας 375 δραχμών. Ημερομηνία ίδρυσης: 1/1/1926 στην Θεσσαλονίκη με καταβεβλημένο κεφάλαιο £60.000.
Πηγή: thessaloniki.photos