Φάρος Σιγρίου

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Σιγρίου

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται

Κατάσταση: Σε λειτουργία

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Νησίδα Νησιώπη (ή Μεγαλονήσι ή Μεγανήσι) Σίγρι Λέσβος

Πληροφορίες: Ο φάρος βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο της νησίδας. Κατασκευάστηκε από τη “Γαλλική Εταιρεία Οθωμανικών φάρων” (administration générale des phares de l’ empire Ottoman) και πρωτολειτούργησε το 1860 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Ανήκε στους φάρους Α' τάξεως, όντας ένας από τους ισχυρότερους του Βορείου Αιγαίου. Είχε χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά 30 δευτερόλεπτα φωτοβολία 21 ν.μ και το εστιακό ύψος έφτανε τα 63 μέτρα. Ο αρχικός πύργος ήταν σιδερένιος ύψους 20 μέτρων, τοποθετημένο δίπλα στην οικία των φαροφυλάκων. Εντάχθηκε στο Ελληνικό φαρικό δίκτυο το 1912 και παρελήφθη από την Υπηρεσία Φάρων στις 12 Ιανουαρίου του 1916 (τότε αντικαταστάθηκαν οι Τούρκοι φαροφύλακες από Έλληνες). Το 1930 παραγγέλθηκαν νέα φωτιστικά μηχανήματα από την Αγγλική εταιρεία Chance, τα οποία λειτουργούσαν με λυχνία πετρελαίου 85 χιλ. Και το οπτικό που περιστρεφόταν με τη βοήθεια χειροκίνητου ωρολογιακού μηχανισμού, αποτελείτο από 16 φακούς. Το 1931, έγινε γενική επισκευή των κτιρίων. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου καταστράφηκε από γερμανικά βομβαρδιστικά. Αποκαταστάθηκε μεταπολεμικά κατά την ανασυγκρότηση του φαρικού δικτύου. Τότε ο κατεστραμμένος σιδερένιος πύργος αντικαταστάθηκε από άλλο, κατασκευασμένο με χρήση οπλισμένου σκυροδέματος. Ο νέος πύργος που σώζεται ως σήμερα έχει ύψος 20 μέτρα και εστιακό ύψος 55 μέτρα. Επαναλειτούργησε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1957 αποξηλώθηκαν τα μηχανήματα που μεταφέρθηκαν στην Φαρική Βάση για γενική επισκευή και σύντομα επέστρεψαν στη θέση τους. Το 1989 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου, ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε και λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός, με χαρακτηριστικό σταθερό φως με μακρά λευκή αναλαμπή ανά 30 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 16 ν.μ για το σταθερό και 20 ν.μ για την αναλαμπή. Από το 1991 ο φάρος λειτουργεί με τον παλιό μηχανισμό περιστροφής του οπτικού και το παλιό οπτικό, εντός του οποίου έχει τοποθετηθεί ηλεκτρική λυχνία. Σήμερα η μορφή του κτιριακού συγκροτήματος του φάρου, είναι προϊόν των επισκευών και επεκτάσεων που πραγματοποιήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Φαίνεται πως το κτίριο που κατασκευάστηκε από τη “Γαλλική εταιρεία” είναι εκείνο που βρίσκεται πλησιέστερα στην ακτή. Η είσοδος σε αυτό γινόταν από τα ανατολικά και ο πύργος του φάρου βρισκόταν στη δυτική πλευρά. Το κτίριο δεν διατηρεί την αρχική του μορφή, αφού έχει αντικατασταθεί η αρχική τετράρριχτη κεραμοσκεπή από πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος. Η επιλογή της ανέγερσης του νέου πύργου εσωτερικά από την ακτή, οδήγησε στην προσθήκη νέων κτισμάτων στα ανατολικά του αρχικού κτίσματος. Από τον αρχικό πύργο διασώζεται εκτός του αρχικού μηχανήματος και ο κλωβός που έχει τοποθετηθεί στην κορυφή του τσιμεντένιου πύργου. Επάνδρωση 1915: 'Ενας Επιστάτης Α' τάξεως και τέσσερις φύλακες α τάξεως ένας, β τάξεως ένας και γ' τάξεως 2 σύνολο 5 άτομα.  Κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο το 2001 από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008 Υπηρεσία Φάρων περιοχή 7 Σίγρι Λέσβου Ελληνικοί Φάροι- Σίγρι Φάρος Σίγρι Απόφαση κήρυξης ΥΠ.ΠΟ

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 5-7-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Φωτογραφία του φάρου, πριν το 1912. (Αρχείο Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης,
πηγή: The Ottoman-era Heritage of Greece )

Φάρος Μεγανήσι Σίγρι Βόρεια όψη (faroi.com)

Φάρος Μεγανήσι Σίγρι από τα νοτιοανατολικά (faroi.com)