Οινοποιείο Κτήματος Τατοΐου

Παρασκευή 17 Ιουλίου 2020

Οινοποιείο Κτήματος Τατοΐου

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Οινοποιείο Κτήματος Τατοΐου

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Οινοποιία/Ποτοποιία/Ζυθοποιία

Εξοπλισμός: Σώζονται ελάχιστα

Κατάσταση: Ερείπιο

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Αχαρνές

Πληροφορίες:

«Σύμφωνα με τον μελετητή του, αρχιτέκτονα-μηχανικό Ι. Καβαλλίνη (μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία στο ΕΜΠ, έτος 2000), το οινοποιείο κτίσθηκε μέσα στην επταετία 1879-1885, καθώς απουσιάζει από τον χάρτη του Μύντερ που εκπονήθηκε το 1878 και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το κρασί του Τατοΐου αρχίζει να αποσπά εγχώριες και διεθνείς διακρίσεις από το 1888 και μετά. Η ετήσια παραγωγή του κτήματος ήταν περίπου 130 χιλιάδες μπουκάλια για τρεις ποικιλίες κρασιού: μαύρο μπρούσκο, κοινό λευκό και «εξαιρετικό». Ήταν το περίφημο «Chateau Decelie» (Οίνος Δεκελείας). Μετά τον Πόλεμο παρήχθη και η μάρκα «Τατόι».

Το Οινοποιείο αποτελείται από τρία διακριτά τμήματα, από τα οποία τα παλαιότερα, που είναι και απολύτως σύγχρονα μεταξύ τους, είναι τα δύο νοτιότερα: το διώροφο, στο οποίο καταλήγει η πέτρινη ράμπα-με το πατητήρι στον όροφο και τις λάντζες ή βαένια (μεγάλα βαρέλια στα οποία έπεφτε το γλεύκος) στο ισόγειο-και το μεσαίο τμήμα στο οποίο αποθηκευόταν και ωρίμαζε το κρασί μέσα σε βαρέλια, τοποθετημένα στις στοίβες (βάσεις) τους. Η εσωτερική επικοινωνία εξασφαλιζόταν μέσω μιας μικρής ξύλινης σκάλας. Ο αποθηκευτικός χώρος επεκτείνεται και στο τμήμα εκείνο της ράμπας που άπτεται του κτηρίου.

Το τρίτο και βορειότερο τμήμα, το οποίο βρίσκεται κάτω από το έδαφος, είναι μεταγενέστερο. Χρησίμευε επίσης για την αποθήκευση και ωρίμανση του κρασιού. Σύμφωνα πάντα με τον μελετητή, διακρίνονται δύο κύριες οικοδομικές φάσεις, ανάμεσα στις οποίες ή και μετά από αυτές, το κτήριο υπέστη δευτερεύουσες τροποποιήσεις. Η πρώτη έγινε περίπου στα 1880, ενώ η δεύτερε στα χρόνια 1910-1915. Στη δεύτερη περίοδο ανήκει η ανέγερση του βορειότερου τμήματος, στο οποίο η χρήση οπλισμένου σκυροδέματος το καθιστά εξαιρετικά πρωτοποριακό για την εποχή του. Μεταξύ των δύο αυτών χρονικών περιόδων υπολογίζεται η ανύψωση του μεσαίου τμήματος-περί το 1890-ενώ η ενίσχυση του με σενάζ από μπετόν χρονολογείται με ακρίβεια, χάρη στα λογιστικά αρχεία του κτήματος, στο πρώτο τετράμηνο του 1937. Λίγα χρόνια νωρίτερα είχε κτισθεί στο κοίλωμα στα βόρεια της ράμπας, το γκαράζ για το αυτοκίνητο του διευθυντή.

Μετά τη μεταπολίτευση, το κτήριο μετατράπηκε σε αποθήκη. Στο διάδρομο ανάμεσα στις στοίβες και τα βαρέλια, μεταφέρθηκαν ανεπίσημα αυτοκίνητα της αυλής, και στο χώρο όπου είναι τα πατητήρια, μόνιππα περιπάτου, καθώς και ετερόκλητα αντικείμενα, όπως π.χ. ένα εικονοστάσι (!). Πολλά καταστράφηκαν κατά την κατάρρευση μέρους της στέγης μετά από έντονες χιονοπτώσεις.

Περίπου το 2005, το υπουργείο Πολιτισμού πραγματοποίησε τον καθαρισμό των τοίχων, την στερέωση της ράμπας και την πλήρη αφαίρεση της στέγης, αλλά οι εργασίες διακόπηκαν απότομα το καλοκαίρι του 2008. Έκτοτε το οινοποιείο παραμένει ξέσκεπο με όλο τον πολύτιμο αυθεντικό ξύλινο εξοπλισμό του εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα, να καταστρέφεται

Εμφιαλωτήριο

Καταλαμβάνει την περιοχή ανάμεσα στο οινοποιείο και την «μάνδρα», με την οποία επικοινωνεί μέσω μιας στενής θυρίδας. Πρόκειται για μια ευρύχωρη αυλή, με δύο συνεχόμενα κτίσματα κατά μήκος της πλευράς που εν μέρει ακουμπά στο οινοποιείο και εν μέρει προεκτείνεται νοτίως έξω από αυτό, και ένα γκαράζ με δίρριχτη στέγη προς την πλευρά της μάνδρας. Το κτίσμα που άπτεται του οινοποιείου έχει τέσσερις χώρους, από τους οποίους οι τρεις προορίζονταν για την εμφιάλωση του οίνου κι ένας τέταρτος για αποθήκη. Στο συνεχόμενο κτίσμα ανήκουν το χημείο-με ένα γραφείο ως προθάλαμο για το προσωπικό-καθώς και το συνεργείο για τα οχήματα του οινοποιείου. Η κατασκευή του συγκροτήματος είναι σχετικά πρόχειρη και ο χρόνος ανέγερσης του άγνωστος, πάντως όχι παλαιότερος του 1920.».

Πηγή: https://www.tatoi.org/ktima-tatoiou/ktiria-ke-egkatastasis/

Βιβλιογραφία-Πηγές:

https://www.tatoi.org/ktima-tatoiou/ktiria-ke-egkatastasis/

Διπλωματική εργασία, Λήδα Μπαρού, Επισκέψιμο οινοποιείο στο Κτήμα Τατοΐου | αποκατάσταση λειτουργίας και αναβίωση της αμπελοοινικής δραστηριότητας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος 2014. https://core.ac.uk/reader/132823602

https://www.iefimerida.gr

Όνομα καταγραφέα*: 12/7/2020

Ημερομηνία καταγραφής**: Μαριλένα Βακαλοπούλου

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς