Φάρος Πασά Οινουσσών

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Πασά ( αναφερόταν και Σπαλματόρι) Οινουσσών

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται (στο ναυτικό μουσείο Οινουσσών)

Κατάσταση: Σε Χρήση

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Νησίδα Πασάς (ή Παναγιά) Οινουσσών Χίος

Πληροφορίες: Ο φάρος Πασά Οινουσσών, βρίσκεται στην ομώνυμη νησίδα που αποτελεί την ανατολικότερη του συμπλέγματος. Ο φάρος κατασκευάστηκε από τη λεγόμενη “Γαλλική Εταιρεία των Οθωμανικών φάρων” (Administration générale des phares de l’empire ottoman) και πρωτολειτούργησε το 1864, με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Εντάχθηκε στο Ελληνικό φαρικό δίκτυο το 1913, μετά τη λήξη δηλαδή των Βαλκανικών πολέμων (1912-13). Εξέπεμπε μια λευκή αναλαμπή ανά ένα λεπτό, ενώ η φωτοβολία του έφτανε τα 28 ναυτικά μίλια, χαρακτηρισμένος ως καταδιοπτρικός φάρος Δ τάξεως. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός και στα πλαίσια ανασυγκρότησης του φαρικού δικτύου μετά την απελευθέρωση, επαναλειτούργησε το 1944 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1970 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως αυτόματος πυρσός ασετυλίνης, με χαρακτηριστικό δυο λευκές αναλαμπές ανά 30 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 9 ναυτικά μίλια. Το 1995 έγινε η μετατροπή σε ηλιακό με χαρακτηριστικό δυο λευκές αναλαμπές ανά 20 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 11 ναυτικά μίλια. Το κτίριο του φάρου που αποτελείται από την ισόγεια κατοικία των φαροφυλάκων και τον κυλινδρικό πύργο με τον κλωβό όπου βρίσκεται το φωτιστικό μηχάνημα, βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού, 200 μέτρα από την ακτή. Ο κυλινδρικός πύργος βρίσκεται σε εστιακό ύψος 75 μέτρα και έχει ύψος 8,5 μέτρα. Είναι προσκολλημένος στο μέσον της βόρειας πλευράς της οικίας των φαροφυλάκων. Το φαρόσπιτο και ο πύργος, επισκευάστηκαν τη δεκαετία του 90, με τρόπο που δεν συνάδει στην αποκατάσταση μνημείων, με αποτέλεσμα ο φάρος να έχει χάσει την αυθεντική του μορφή (τα αλουμινένια παράθυρα). Μπροστά από την είσοδο -που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του κτιρίου- και σε επαφή με το φαρόσπιτο, έχει προστεθεί ένα κτίσμα, που πιθανόν να σχετίζεται με την επισκευή του 1944. Σήμερα το φαρόσπιτο αποτελείται από ένα χολ, έναν διάδρομο, τέσσερα δωμάτια μια κουζίνα και μια αποθήκη, ενώ υπάρχει υπόγεια δεξαμενή ομβρίων υδάτων. Το περιστροφικό μηχάνημα και το οπτικό του φάρου, βρίσκονται εκτεθειμένα στο Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών και παραχωρήθηκε από την Υπηρεσία φάρων του Πολεμικού Ναυτικού το 2004. Σύμφωνα με το ΦΕΚ της 14ης Αυγούστου 1915, η επάνδρωση γινόταν από τρία άτομα, ένα προϊστάμενο Α' και δυο φαροφύλακες Β' τάξεως. Έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015 Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008 “Φάροι” Από τη σειρά “Οι θησαυροί της Ελλάδας” έκδοση: Εφημερίδα “Τα Νέα” Απρίλιος 2007 (Συλλογικό έργο) Ασκούνη Δήμητρα, Σχεδιασμός και κατασκευή φάρων στην Ελλάδα Πάτρα 2011 Ελληνικοί φάροι- Φάρος Πασάς Οινουσσών 7ο Γυμνάσιο Λάρισας, Φάροι Βορείου Αιγαίου Υπηρεσία φάρων, περιοχή 7- Βορειοανατολικό Αιγαίο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως 1915 Περί επάνδρωσης φάρων Απόφαση κήρυξης φάρου Πασά

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 25-6-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Φάρος Πασά, η δυτική όψη

Φάρος Πασά η βόρεια όψη (faroi.com)

Φάρος Πασά, άποψη του πύργου (faroi.com)

Φάρος Πασά, η ανατολική όψη (faroi.com)

Άποψη της κλίμακας που οδηγεί στον κλωβό (faroi.com)

Το οπτικό του φάρου (faroi.com)