Τρίτη 17 Μαρτίου 2020

ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΑΣΠΑΡΑΣ (ΑΓΕΤ / ΤΙΤΑΝ)

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΑΣΠΑΡΑΣ (ΑΓΕΤ / ΤΙΤΑΝ)

Είδος: Ορυχείο

Αρχική Χρήση: Ορυχείο/Μεταλλείο

Εξοπλισμός: Δεν Σώζονται

Κατάσταση: Εγκατελλειμένο . Ανενεργό

Επανάχρηση: -

Περιοχή: ΛΕΟΝΤΙ ΑΙΓΙΝΑΣ

Πληροφορίες:

Η "Πασπάρα" είναι μια μικρή σε έκταση περιοχή η οποία βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού, στον παραλιακό δρόμο προς Σουβάλα. Για την ακρίβεια βρίσκεται στη θέση Λεόντι και αποτελεί την ονομασία ενός λόφου που υπάρχει εκεί, το έδαφος του οποίου αποτελείτε από "πασπάρα", ένα είδος λεπτού πορώδους πετρώματος, υποκίτρινου χρώματος, που σαν υλικό ύστερα από επεξεργασία, χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην αγγειοπλαστική από τους λαϊκούς τεχνίτες του νησιού για τα πανέμορφα Αιγινήτικα κανάτια. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σαν δομικό υλικό.

Στην περιοχή λειτούργησε από το 1931 έως και το 1951 εργοτάξιο εξόρυξης της πασπάρας ως υλικού για την κατασκευή τσιμέντου. Το εργοτάξιο ήταν επιχείρηση των εταιριών ΑΓΕΤ-Ηρακλής και Τιτάν οι οποίες είχαν αγοράσει το λόφο. Το μαλακό υλικό δεν χρειαζόταν ειδικά σκαπτικά μηχανήματα για την εξόρυξη του και οι Αιγινήτες εργάτες της εποχής χρησιμοποιούσαν κασμάδες για αυτό το σκοπό. Σε μια εποχή δύσκολη για την Αίγινα τα μεροκάματα από την εξόρυξη της πασπάρας προσέφεραν μια κάποια ανακούφιση στους κατοίκους του νησιού, παρά τη σκληρή δουλειά κάτω από αντίξοα συχνά συνθήκες.

Η πασπάρα και το πουρί, έπαιξαν μεγάλο και διαρκή ρόλο στην αρχιτεκτονική, την γλυπτική και την αγγειοπλαστική ιστορία της Αίγινας.

Πηγή : Η Πασπάρα.

Πολλά εργοστάσια κεραμικών της εποχής χρησιμοποιούσαν το φημισμένο υλικό της πασπάρας όπως ο ΚΕΡΑΜΕΥΣ Α.Ε., Στο βιντεο μαρτυρίας του κου Βασ.Ιπ.Οδαμπάσογλου από το αρχείο κου Ντίνου Θ. Κόγια, στο 16:50 αναφέρει οτι ή πρώτη ύλη για τα υποκίτρινα προϊόντα ερχόταν από την Αίγινα

Το αγγείο «που ιδρώνει»

Η πασπάρα χρησιμοποιείται στο εξωτερικό μέρος του κανατιού. Ο λεπτόκοκκος λευκός πηλός προσδίδει στο αγγείο μία πορώδη –γι’ αυτό και διαπερατή στο νερό- επιφάνεια. Εφόσον το αγγείο είναι γεμάτο με νερό, μικρή ποσότητα αυτού διαπερνά αργά τα τοιχώματά του. Το εξωτερικό αεράκι εξατμίζει το νερό, το δοχείο «ιδρώνει» και η εξάτμιση ψύχει το εσωτερικό. Κατ’ ουσία πρόκειται για τον ίδιο μηχανισμό που λειτουργεί στο σώμα μας με την εφίδρωση προκειμένου να μην ανέβει η θερμοκρασία του.

Για να διατηρηθεί η εξάτμιση και η διαδικασία ψύξης θα πρέπει να διασφαλίζεται ένα απαλό αεράκι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα κανάτια του νερού συνήθως τοποθετούνται σε ένα περβάζι παραθύρου.

Πηγή : Τα αιγινίτικα κεραμικά κανάτια

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Η Πασπάρα.

ΚΕΡΑΜΕΥΣ Α.Ε. : αρχείο κου Ντίνου Θ. Κόγια, στο 16:50

Αίγινα-παλιές φωτο Aegina-group