ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΛΟΥ

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2019

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΛΟΥ

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΛΟΥ

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Σταθμός παραγωγής ενέργειας

Εξοπλισμός: Σώζονται ελάχιστα

Κατάσταση: Διασώζεται

Επανάχρηση: Πολιτιστικός χώρος

Περιοχή: ΒΟΛΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

Πληροφορίες:

Η Ανώνυμη Ηλεκτρική Εταιρεία Βόλου (ΗΕΒ) ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1911. Μέχρι τότε είχαν ηλεκτροδοτηθεί δεκαπέντε πόλεις της χώρας. Η καθυστέρηση στην ηλεκτροδότηση του Βόλου αποδόθηκε στην αντίσταση της παλαιότερης πηγής ενέργειας, του φωταερίου, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αντιστάθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο στην εισβολή του ηλεκτρισμού. Οι ιδρυτές της ΗΕΒ ήταν όλοι κάτοικοι του Βόλου και άπειροι στους συνεταιρισμούς, καθώς αυτή ήταν η πρώτη ανώνυμη εταιρεία που ιδρύθηκε στην πόλη. Το κεφάλαιό της, που ανερχόταν στις 400.000δρχ., ήταν σχετικά μικρό για τη δημιουργία ηλεκτροβιομηχανίας, που απαιτούσε σημαντικές επενδύσεις για τις εγκαταστάσεις και το δίκτυο.

Η Ηλεκτρική Εταιρεία του Βόλου, κατασκευάστηκε το 1911. Ως το τέλος του 1912 η εταιρεία είχε αποκτήσει τους πρώτους 150 πελάτες της, ενώ στα επόμενα δύο χρόνια οι συνδρομητές ξεπέρασαν τους 1.000. Οι αιτήσεις για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος - «φωτιστικές και ηλεκτροβιομηχανικές»- ήταν αθρόες και οδήγησαν την εταιρεία στην απόφαση αγοράς νέων μηχανημάτων για την ενίσχυση των εγκαταστάσεων. Το 1928 έγινε η μετατροπή από συνεχές ρεύμα σε τριφασικό, και αποπερατώθηκε η εγκατάσταση του νέου δικτύου.

Μετά την κρίση που πέρασε η ηλεκτρική εταιρεία κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αναδιοργανώθηκε (μεταξύ του 1928 και του 1930), με αποτέλεσμα η παραγωγή να αυξηθεί κατά 28%. Έτσι, το 1930 η εταιρεία διέθετε το κεντρικό εργοστάσιο στο Βόλο, ισχύος 650 ίππων, 11 υποσταθμούς, δίκτυα ιδιωτικού και δημοτικού φωτισμού, καθώς και εναέρια γραμμή 7 περίπου χιλιομέτρων από το ανατολικό άκρο του Βόλου μέχρι την Αγριά, όπου βρισκόταν οι εγκαταστάσεις των Ψυγείων Αγριάς, ένος από τους σημαντικότερους πελάτες της Η.Ε.Β. Η βιομηχανία ήταν ένας από τους σημαντικότερους καταναλωτές ηλεκτρισμού της

Εταιρείας, και η ύπαρξή της αποτελούσε σημαντικό κίνητρο εξηλεκτρισμού. Ο Βόλος, η «σκάλα» της Θεσσαλίας όπως τη χαρακτηρίζει ο Κορδάτος, παρουσίασε από νωρίς έντονη εμπορική, δημογραφική και βιομηχανική ανάπτυξη. Ιδιαίτερα δε μετά το 1920, η πόλη πραγματικά άνθισε. Το 1947 η Ηλεκτρική Εταιρεία Βόλου, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στη ζήτηση, αγόραζε ηλεκτρική ενέργεια από το εργοστάσιο τσιμέντων «Όλυμπος». Το 1948 η περιοχή Βόλου προμηθευόταν ηλεκτρική ενέργεια από τρεις διαφορετικές πηγές: α) την Ηλεκτρική Εταιρεία Βόλου, που παρήγε το 31% της καταναλούμενης ενέργειας, β) την Εταιρεία Τσιμέντων «Όλυμπος», που παρήγε το 45% και γ) διάφορες μικρές βιομηχανικές μονάδες, που παρήγαν το υπόλοιπο 24%. Το 1949, σύμφωνα με την έκθεση της Ebasco, ο

σταθμός της Ηλεκτρικής Εταιρείας Βόλου, παραγωγής Ντίζελ, είχε ισχύ 1.925kW (2.600HP), διέθετε 152 χιλιόμετρα γραμμών, και οι πελάτες που εξυπηρετούσε ανέρχονταν στους 12.000 στην πόλη του Βόλου.

Ήταν το πρώτο έργο κοινής ωφελείας για την πόλη του Βόλου, για το οποίο επενδύθηκαν ιδιωτικά κεφάλαια. Το βασικό κτίριο του εργοστασίου, κτισμένο το 1911, ήταν ισόγειο, με εξωτερικούς πέτρινους τοίχους επί των οποίων στηριζόταν μεταλλική κεραμοσκεπής δίριχτη στέγη. Τα κουφώματα ήταν μεταλλικά, βιομηχανικού τύπου, με σιδεριά ασφαλείας. Στις όψεις του, τόσο στην στενομέτωπη όσο και στη διαμήκη, κυριαρχούσε απόλυτη συμμετρία. Ήταν επίπεδες, χωρίς διακοσμητικά μοτίβα, με μια μικρή προεξοχή (γρηπίδα) της στέγης στη δυτική

πλευρά. Η στέγη εγκιβωτιζόταν με στηθαίο τριγωνικής μορφής, ενώ τα ιδίου μεγέθους ανοίγματα διατάσσονταν με ρυθμό και συμμετρικά στις όψεις. Θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί κτίριο παραδοσιακού τύπου, με αναφορές στο μοντέρνο κίνημα και στις αρχές του Κλασικισμού.

Ο Βόλος λόγω της σημαντικής δημογραφικής και βιομηχανικής του άνθησης, προσέφερε τη δυνατότητα ανάπτυξης μιας μεγάλης ηλεκτρικής μονάδας. Πράγματι, η ΗΕΒ ήταν από μία από τις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού της μεσοπολεμικής περιόδου, κατέχοντας την πέμπτη θέση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πανελλαδικά. Η ετήσια παραγωγή της εταιρείας κατά την εξεταζόμενη περίοδο μοιραζόταν σχεδόν εξίσου στις υπηρεσίες φωτισμού –ιδιωτικού και δημόσιου- και στις βιομηχανικές χρήσεις.

Σήμερα λειτουργεί ως θέατρική σκηνή.

Πηγή : Χειρχαντέρη, Γεωργία, "Τα κτίρια των πρώτων ηλεκτρικών εταιρειών κατά την περίοδο 1889-1940 / 50: ιδρυτικοί παράγοντες και σχεδιασμός", διδακτορική διατριβή, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αθήνα 2014

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Χειρχαντέρη, Γεωργία, "Τα κτίρια των πρώτων ηλεκτρικών εταιρειών κατά την περίοδο 1889-1940 / 50: ιδρυτικοί παράγοντες και σχεδιασμός", διδακτορική διατριβή, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αθήνα 2014

ΛΟΥΚΙΑ ΑΝΝΑ ΒΕΛΤΣΟΥ, "Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ 1937-1939", Τμήμα ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικης Αρχαιολογίας, Π.Θ., ΒΟΛΟΣ 2012

Όνομα καταγραφέα*: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΙΑΝΟΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ ΦΑΣΟΥΡΑΚΗΣ

Ημερομηνία καταγραφής**: 12-06-2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς