Μηχανοποιείο και ναυπηγείο Γ. Βασιλειάδης

Τρίτη 7 Μαΐου 2019

Μηχανοποιείο και ναυπηγείο Γ. Βασιλειάδης

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Μηχανουργείο/Ναυπηγείο Βασιλειάδη

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Μηχανουργείο/Χυτήριο

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Δεν διασώζεται

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Πειραιάς

Πληροφορίες:

Ο Κωνσταντινουπολίτης έμπορος Γεώργιος Βασιλειάδης το 1861 ίδρυσε μηχανουργείο στον Πειραιά, μακριά από την πόλη, στη θέση Καραβά, στη συμβολή των οδών Ρετσίνα (τότε Θηβών) και Παλαμηδίου (τότε ανώνυμη). Το μηχανουργείο είχε τρία τμήματα: σιδηρουργείο, χυτήριο και ξυλουργείο. Στο σιδηρουργείο και το χυτήριο γινόταν «κάθε είδους εργασία εκ χυτού και σφυρηλάτου σιδήρου μέχρι ατμομηχανών». Ενώ στο ξυλουργείο γινόταν «επίσης κάθε είδους εργασία επί ξύλου, καθώς η καθεκλοποιεία (…) η κατασκευή διαφόρων επίπλων διαφόρων αμαξών φορτηγών τε και μη, να κόπτη μαόνιον και διάφορα ξύλα εις φύλλα ήτοι καπλαμάδες και λοιπά». Όλα τα μηχανήματα θα κινούνταν με ατμομηχανή ισχύος 20 ίππων.

Το 1869 έπειτα από μία πυρκαγιά που κατέστρεψε ολοκληρωτικά το εργοστάσιο (12-13 Ιουνίου 1868) λειτούργησε ξανά με ανανεωμένη μάλιστα τη λειτουργία ενός πλήρους χυτηρίου και ειδικεύτηκε στις κατασκευές και εγκαταστάσεις παντός είδους. Η διεύθυνση του μηχανουργείου, που πρίν διευθυνόταν από Γάλλους μηχανικούς, ανατέθηκε σε έλληνα μηχανικό τον Νικόλα Βλάγκαλη. Προς το τέλος του 19^ου αιώνα και συγκεκριμένα τα έτη 1883-1889, περίοδο της πρώτης βιομηχανικής κρίσης του Πειραιά, όπου πτώχευσαν το 1/3 περίπου των εργοστασίων, ο Γεώργιος Βασιλειάδης βγήκε ενισχυμένος καθώς έστρεψε τις δραστηριότητες του μηχανουργείου του στη ναυπηγική. Το 1898 ο Βασιλειάδης αγοράζει γήπεδο στην αριστερή πλευρά του Προλιμένα, δίπλα στον λιμενοβραχίονα Κράκαρη, για να μεταφέρει κοντά στην ακτή το εργοστάσιό του. Στην ενέργεια αυτή τον οδήγησε η ανάκαμψη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας. Το νέο εργοστάσιο του Βασιλειάδη, ναυπηγείο και μηχανοποιείο μαζί, λειτούργησε για πρώτη φορά το Νοέμβριο του 1906.

Πηγή: Μ. Κοτέα, «Η Βιομηχανική ζώνη του Πειραιά (1860-1900)», Διδακτορική Διατριβή

Το ναυπηγείο «Γ. Βασιλειάδης» με τη χαρακτηριστική ναυπηγική εσχάρα-νεωλκείο λειτούργησε στην ίδια θέση μέχρι το 1963.

Οι εγκαταστάσεις ενός από τα παλιότερα εργοστάσια του Πειραιά και του μεγαλύτερου ναυπηγείου της πόλης, οι οποίες βρίσκονταν σε επαφή με το ανατολικό όριο του οικοπέδου της ΑΕΕΧΠΛ, ενσωματώθηκαν για μια δεκαετία στο Εργοστάσιο Λιπασμάτων. Το μηχανοποιείο και ναυπηγείο «Γ. Βασιλειάδης» πέρασε στην ΑΕΕΧΠΛ από το 1953 ως το 1963, οπότε αγοράστηκε από τον ΟΛΠ. Πριν από την εξαγορά του, λειτουργούσε με την επωνυμία «Ελληνικόν Μηχανοποιείον και Ναυπηγείον Βασιλειάδης ΑΕ». Ο ΟΛΠ προχώρησε στην ολοκληρωτική κατεδάφιση των εγκαταστάσεων.

Το Ελληνικόν Μηχανοποιείον-Ναυπηγείον «Βασιλειάδης», τη στιγμή που πέρασε στην ΑΕΕΧΠΛ είχε μια ολοκληρωμένη δομή μεγάλου ναυπηγείου. Τέτοιου μεγέθους εγκαταστάσεις κατά το πρώτο μισό του 20^ου αιώνα διέθετε μόνο το Νεώριον Σύρου.

Πηγή: Νίκος Μπελαβίλας, «Μηχανοποιείο και ναυπηγείο Γ.Βασιλειάδης»

Βιβλιογραφία-Πηγές:

1. Μαριάνθη Κοτέα, «Η Βιομηχανική ζώνη του Πειραιά (1860-1900)», Διδακτορική Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 1995

2. Νίκος Μπελαβίλας, «Μηχανοποιείο και ναυπηγείο Γ.Βασιλειάδης» στο Ε. Μαίστρου, Δ. Μαυροκορδάτου, Γ. Μαχαίρας, Ν. Μπελαβίλας (επιμ.), Λ. Παπαστεφανάκη, Γ. Πολύζος, Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (1909-1993), Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2007.

3. http://mlp-blo-g-spot.blogspot.com/2014/12/Vassiliadis.html

4. http://www.elzoni.gr/html/ent/962/ent.35962.asp

5. https://perialos.blogspot.com/2013/07/blog-post.html

6. http://synoikismoi.eie.gr/naypigeio.html

7. http://www.arch.ntua.gr

Όνομα καταγραφέα*: Μαριλένα Βακαλοπούλου

Ημερομηνία καταγραφής**: Ιούνιος 2015 και Μάιος 2019

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Όψη του ναυπηγείου Βασιλειάδη από την προβλήτα Κράκαρη, καρτποστάλ της δεκαετίας 1920. Ε. Μαΐστρου, Δ. Μαυροκορδάτου, Γ. Μαχαίρας, Ν. Μπελαβίλας, Λ. Παπαστεφανάκη, Γ. Πολύζος, Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (1909-1993), Λιπάσματα Δραπετσώνας, Αθήνα 2007, σ. 125.http://synoikismoi.eie.gr/naypigeio.html

Όψη της νεωλκού του ναυπηγείου Βασιλειάδη. Ε. Μαΐστρου, Δ. Μαυροκορδάτου, Γ. Μαχαίρας, Ν. Μπελαβίλας, Λ. Παπαστεφανάκη, Γ. Πολύζος, Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (1909-1993), Λιπάσματα Δραπετσώνας, Αθήνα 2007, σ. 125.http://synoikismoi.eie.gr/naypigeio.html