Καπνοβιομηχανία Βασίλη Καραβασίλη

Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2018

Καπνοβιομηχανία Βασίλη Καραβασίλη

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Καπνοβιομηχανία Βασίλη Καραβασίλη

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Καπνεργοστάσιο/Καπναποθήκη

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Δεν διασώζεται

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Αθήνα, σταθμός Λαρίσης

Το καπνεργοστάσιο της οδού Φιλαδελφείας, υπήρξε το πρώτο αυτόνομο ιδιωτικό καπνεργοστάσιο στην Αθήνα, που συστήθηκε από την «Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Βιομηχανίας Καπνού», το 1918. Η εταιρεία είχε δημιουργηθεί από συνένωση μικρότερων βιομηχανιών καπνού, της Ο.Ε. «Γιαννουκάκης-Πρωτόπαππας», που είχε ιδρυθεί το 1907,της «Εταιρείας Καπνών Ανατολής» του καπνοβιομήχανου Ν. Πανά στο Βόλο και του καπνοβιομηχάνου Ν. Σταμούλη. Το 1922, προσχώρησε στην Εταιρεία και η «Ανώνυμος Καπνοβιομηχανική Εταιρεία Νέστος». Δυο χρόνια αργότερα (1924) η εταιρεία περιήλθε στην ιδιοκτησία της καπνοβιομηχανίας «Β. Καραβασίλης Α.Ε.», που διατηρούσε και ομώνυμη τράπεζα μέχρι τότε, στον Πύργο Ηλείας.

Κατασκευάστηκε στην οδό Φιλαδελφείας 6-8, λίγο μακρύτερα από το σιδηροδρομικό σταθμό Λαρίσης, τοποθεσία που διευκόλυνε τις εισαγωγές-εξαγωγές και τις φορτοεκφορτώσεις των προϊόντων. Το αρχικό κτήριο, στη συμβολή των οδών Φιλαδελφείας και Σάμου, οικοδομήθηκε λιθόκτιστο και κεραμοσκεπές στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ενώ σταδιακά προστέθηκαν και επιπλέον κτίσματα. Το 1923 επεκτάθηκε σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Ιωάννη κ Μιλτιάδη Αξελού, με επίβλεψη του πολιτικού μηχ/κου Ανδρέα Δρακόπουλου της εταιρείας « Μπετον Αρμε». Το συγκρότημα αποτελείτο τελικά από 3 συνεχόμενα κτήρια, με είσοδο από την οδό Φιλαδελφείας 8.

Ήταν εξοπλισμένο με 22 σιγαροποιητικά μηχανήματα, από τα πρώτα που λειτούργησαν στην Ελλάδα. Διέθετε κεντρική θέρμανση και ανελκυστήρες. Η Εταιρεία διέθετε και αντίστοιχο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη.

Λειτούργησε ως καπνοβιομηχανία μέχρι την πτώχευση της εταιρίας το 1959, όταν εκποιήθηκε σε δημόσιο πλειστηριασμό και περιήλθε στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Κατεδαφίστηκε το 2006 από την ΕΤΕ, και το οικόπεδο πωλήθηκε το 2007 σε ιδιωτική εταιρία, η οποία ανήγειρε στη θέση του, πολυώροφο κατάστημα.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

1. Δανιήλ Μ., εισήγηση στο επιστημονικό συνέδριο Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας καπνού, Ο καπνός στην ιστορία: οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις, με θέμα «Τα καπνεργοστάσια της Αθήνας, Διατήρηση της μνήμης που χάνεται», Καβάλα 7-9 Δεκεμβρίου 2018.

2. Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

3. Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος

4. Αρχείο Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος

5. Αρχείο Δ/νσης Στέγασης ΕΦΚΑ
6. Λάμπρου Γ., Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, MONUMENTA 2018

Όνομα καταγραφέα*: Μαρία Δανιήλ

Ημερομηνία καταγραφής**: 23-12-2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Εικ. 1. Απόσπασμα αεροφωτογραφίας περιοχής σταθμού Λαρίσης, 1937. Στον κύκλο απεικονίζεται η καπνοβιομηχανία Καραβασίλη και δίπλα της το ακόμη υπάρχον λιθογραφείο - κυτιοποιείο ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑ.
Πηγή: Δ/νση Αεροφωτογραφίσεων ΟΚΧΕ

Εικ. 2. Απόσπασμα Οδηγού τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης 1964-5.
Στον κύκλο σημειώνεται η Καπνοβιομηχανία Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Αρχείο Γ. Βεράνη

Εικ.3. Πρόσοψη καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

Εικ.4. Πλάγια όψη καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

Εικ.5. Επέκταση της καπνοβιομηχανίας Καραβασίλη, 1923. Πηγή: Λάμπρου Γ.,
Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, MONUMENTA 2018

Εικ.6. Το καπνεργοστάσιο Καραβασίλη, ολοκληρωμένο, 1923. Πηγή: Λάμπρου Γ.,
Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, MONUMENTA 2018

Εικ.7. Εσωτερική άποψη του καπνεργοστασίου Καραβασίλη, 1923. Πηγή: Λάμπρου Γ.,
Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, MONUMENTA 2018

Εικ. 8. Τοπογραφικό διάγραμμα καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Αρχείο Τεχνικής Υπηρεσίας ΕΤΕ

Εικ. 9. Κάτοψη Α΄ορόφου καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Αρχείο Τεχνικής Υπηρεσίας ΕΤΕ

Εικ.10. Κάτοψη ισογείου καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη.
Πηγή: Αρχείο Τεχνικής Υπηρεσίας ΕΤΕ

Εικ. 11. Εργάτριες καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη, σε ώρα εργασίας.
Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

Εικ. 12. Εργάτριες καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη, σε ώρα εργασίας.
Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

Εικ.13. Εργάτες καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη στο τέλος της βάρδιας, στο χώρο μεταξύ
της καπνοβιομηχανίας και της της όμορης κυτιοπιείας ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑ.
Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922