Εργοστάσιο Καννάβεως, Λίνου και Ιούτης Δεσσύλας

Σάββατο 26 Μαΐου 2018

Εργοστάσιο Καννάβεως, Λίνου και Ιούτης Δεσσύλας

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Εργοστάσιο Καννάβεως, Λίνου και Ιούτης Δεσσύλας

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Κανναβουργείο

Εξοπλισμός: ?

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση: ?

Περιοχή: Γαρίτσα, Κέρκυρα

Πληροφορίες:

Πρόκειται για το εργοστάσιο Καννάβεως, Λίνου και Ιούτης και τα ερείπια των εγκαταστάσεων του υπάρχουν ακόμη καταλαμβάνοντας σημαντικό χώρο στη Γαρίτσα. Η βιομηχανία, αυτή λοιπόν ιδρύθηκε το 1871 και επεξεργαζόταν κάναβι, λινάρι και γιούτα που έρχονταν από την Ινδία, Πακιστάν και Φιλιππίνες, αλλά και από Ιταλία και Αυστρία, πριν τον πόλεμο παράγοντας σχοινιά και σακιά σε μεγάλες ποσότητες. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν στην κεντρική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια ανάλογης δραστηριότητας βιοτεχνίες και έτσι έκανε σημαντικές εξαγωγές σε αρκετές χώρες.

Ιδρυτής του εργοστασίου ήταν ο Αλέξανδρος Δεσύλλας (1851-1932). Η έναρξη των εργασιών της βιομηχανίας άρχισε με την κατασκευή των σχοινιών, για να επεκταθεί στη συνέχεια και στην κατασκευή σάκων.

Με πρόγραμμα και εργατικότητα, στοιχεία που διέκρινε όλους όσους είχαν κατά καιρούς την ευθύνη της λειτουργίας του εργοστασίου, η μεγάλη αυτή βιομηχανία εξελίχθηκε σ' ένα κολοσσό με κατανάλωση, που κάλυπτε τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αλλά και της ξένης.

Η τεράστια αυτή μονάδα, η οποία έφθασε στο σημείο να απασχολεί περί τους 1500 εργατοϋπαλλήλους. Το 1948 άρχισε να λειτουργεί στο Βελιγράδι ανάλογη βιομηχανία, με αποτέλεσμα να σταματήσουν οι εξαγωγές του εργοστασίου Δεσύλλα στη Σερβία, αλλά και στη Βουλγαρία. Κάποια στιγμή μεταφέρθηκε και ένα μέρος των δραστηριοτήτων από την Κέρκυρα στον Πειραιά και τελικά από τους 1500 εργαζόμενους που αναφέρονται παραπάνω, έφθασαν να εργάζονται μόνο 250 !
Ο Αλέξανδρος Δεσύλλας, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να δώσει στην πρωτοποριακή αυτή μονάδα τη λειτουργικότητα και την ευελιξία που απαιτούσαν οι καιροί και να γίνει ανταγωνιστική και ωφέλιμη σε τέτοιο βαθμό, ώστε να πρωτοστατεί στις επιχειρηματικές επιδιώξεις της και να εκπληρώνει με την παραγωγή της τους σκοπούς της ύπαρξής της και οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι πέτυχε απολύτως στους στόχους

Η εταιρία Αλέξανδρος Δεσύλλας ίδρυσε και Τράπεζα, η οποία στεγαζόταν σ' ένα ιδιαίτερο οίκημα, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως πολιτικό γραφείο για έναν από τους μετόχους και γιο του Αλεξάνδρου, τον
Θεόδωρο Δεσύλλα,
Ο Αλέξανδρος Δεσύλλας πέθανε το 1932 και το έργο του συνέχισαν οι γιοί του. Ο Θεόδωρος Δεσύλλας παρέλαβε από τον πατέρα του τη βιομηχανία και την αναβάθμισε φθάνοντας την σε ζηλευτά επίπεδα. Ιδρυσε μάλιστα και ένα ακόμη εργοστάσιο στον Πειραιά, χωρίς να φοβάται τις αντιξοότητες που κατά καιρούς εμφανίζονταν από την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών του κέντρου. Έχοντας μέσα του το δαιμόνιο του επιχειρηματία, πάλαιψε με όλες του τις δυνάμεις για να συντηρήσει και να αναπτύξει το «εργοστάσιο», το οποίο δεν θεωρούσε δική του ιδιοκτησία αλλά κτήμα των Κερκυραίων εργαζομένων.Ο Θ.Δεσύλλας είχε σπουδάσει εμπορικές επιστήμες στο Παρίσι, αποφοιτώντας με άριστα από την Ανωτάτη Ακαδημία Εμπορικών Επιστημών της Γαλλίας και νομική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Η Γαρίτσα ξυπνούσε στις 6 το πρωί με το "σφύριγμα" της σειρήνας του εργοστασίου που καλούσε τους εργάτες για εργασία. Δεν υπήρχαν άλλωστε από παλιά τα ξυπνητήρια. Οι κάτοικοι θα θυμούνται ακόμη το διαπεραστικό ήχο της. Ακούγονταν καθημερινά 3 φορές τα ξημερώματα ( 6 παρά τέταρτο - 6 παρά πέντε και 6 ακριβώς ), άλλη μιά φορά στις 2 το μεσημέρι που άλλαζε η βάρδια και ακόμη μία στις 10 το βράδυ. όταν τελείωνε και η δεύτερη βάρδια.

Υπήρχαν 2 οκτάωρες βάρδιες : Η πρώτη 6 το πρωί με 2 το μεσημέρι και η δεύτερη 2 το μεσημέρι με 10 το βράδυ.

Από τα μέσα του 20ου αιώνα όπως αναφέρεται παραπάνω άρχισε η μείωση της παραγωγής, αλλά και του προσωπικού.

Είχε αρχίσει να είναι προβληματικός ο υπερβολικός αριθμός εργατών σε σχέση με την παραγωγή του εργοστασίου. Γύρω στο Δεκέμβρη του 1970 αντικαταστάθηκε ο δ/ντής του εργοστασίου από άλλον ο οποίος μείωσε το προσωπικό του εργοστασίου κατά 50 % χωρίς να μειωθεί καθόλου η παραγωγή. Το εργοστάσιο τελικά σταμάτησε κάθε δραστηριότητα το 1982.

Οι παρακάτω πληροφορίες αντλήθηκαν μέσω ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν ρωτώντας ανθρώπους που εργάζονταν τα χρόνια λειτουργίας του εργοστασίου:

Το 1931 το εργοστάσιο έγινε ανώνυμη εταιρεία. Η εισαγωγή των πρώτων υλών γίνονταν κυρίως από την Ιταλία και την Αίγυπτο, αλλά και από την Ινδία, το Πακιστάν και τις Φιλιππίνες. Η παραγωγή ήταν συνολικά γύρω στους 2500 τόννους σπάγγων, σχοινιών και σάκκων ετησίως και οι πωλήσεις γίνονταν κυρίως στην Ελλάδα, τις βαλκανικές χώρες και την Τουρκία. Από την Ινδία προέρχονταν και η υφ.ύλη "σιζάλ" ενώ η "καννάβη" προέρχονταν από το Πακιστάν. Η γιούτα έρχονταν από τις Φιλιππίνες και τις άλλες γειτονικές χώρες. Υπήρχε μάλιστα ένα είδος ξανθιάς γιούτας η "Μανίλλα", όπως την έλεγαν οι εργάτες, αφού μάλλον τα δέματα αυτά έγραφαν το όνομα της πρωτεύουσας των Φιλιππίνων πάνω τους.

Πριν το Β'παγκόσμιο πόλεμο η κινητήρια δύναμη του εργοστασίου ήταν 535 ίπποι και απασχολούσε 480-550 εργάτες ( οι γυναίκες ήταν περισσότερες από τους άνδρες εργάτες ). Οι άνδρες στις δυσκολότερες εργασίες και οι γυναίκες στις πιό εύκολες ( κυρίως στους αργαλιούς και τα σπαγγοποιεία ). Ηταν πολύ συνηθισμένη και η υπερωριακή εργασία. Υπήρχαν και 16 άτομα διοικητικό προσωπικό. Τα γραφεία της εταιρείας ήταν στην οδό Αρσενίου στα Μουράγια.

Ενας μεγάλος αποθηκευτικός χώρος φιλοξενούσε τις πρώτες ύλες. Εκεί μπορούσαν να φυλαχθούν 8000 μπάλες. Επίσης σε ένα άλλο χώρο φυλάγονταν τα προϊόντα. Η τεχνολογία για τα δεδομένα της εποχής ήταν ικανοποιητική. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι υπήρχε μηχανισμός που σταματούσε το μηχάνημα με το κόψιμο της κλωστής.

1) Παραγωγή Σπάγγων : Αρ. εργατών 50 και 1 επιστάτης ανά βάρδια. Πρώτη ύλη η κάναβι.8 ώρες γίνονταν η παραγωγή του "ψιλού" σπάγγου και 1 με 2 ώρες της "λεβάτας". Σε κάθε τμήμα παραγωγής βρίσκονταν συνήθως 5 εργάτες ( 2 στους σπάγγους και 3 στα κουβάρια ). Σαν εργασία από τις πολύ δύσκολες, ειδικότερα στην αρχή, μέχρι δηλαδή να τη "μάθουν".

2) Παραγωγή Σχοινιών ( Φιλατούρα) : Αρ. εργατών 50 και 1 επιστάτης ανά βάρδια. Πρώτη ύλη η κάναβι και σαν εργασία από τις δύσκολες. Παράγονταν περίπου 50 ροδέλες την ώρα.

3) Παραγωγή Καναβάτσων ( Φιλοτρίτσι ) : Αρ. εργατών 110 και 1 επιστάτης ανά βάρδια. Πρώτη ύλη η γιούτα και σαν εργασία από τις εύκολες.

4) Παραγωγή σάκκων : Αρ. εργατών 60 και 1 επιστάτης ανά βάρδια. Πρώτη ύλη η γιούτα και σαν εργασία από τις εύκολες.

5) Ραπτομηχανές και αργαλιοί : Η πιο εύκολη εργασία, όπου απασχολούνταν γυναίκες.

Την ενέργεια που χρειάζονταν τα μηχανήματα την εξασφάλιζε το εργοστάσιο από 2 πετρελαιοκίνητες μηχανές 800 και 535 ίππων που παρήγαγαν ηλ.ισχύ 540 KW. Γίνονταν ακόμη ηλεκτροκολλήσεις και οξυγονοκολλήσεις και μια ειδική επεξεργασία των καυσαερίων.

Πλέον η έκταση ανήκει σε ρώσσο επιχειρηματία που δραστηριοποιείται σε τουριστικές επιχειρήσεις.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Το εργοστάσιο του Δεσύλλα

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία προέρχεται από :

Εργοστάσιο Δεσύλλα: ένας βιομηχανικός κολοσσός των Βαλκανίων στην παλιά Κέρκυρα

Περαιτέρω πληροφορίες ελήφθησαν απο άτομα που εργαζόντουσαν στο εργοστάσιο κατα την περίοδο λειτουργίας του.

Όνομα καταγραφέα*: Κωνσταντίνος Φασουράκης

Ημερομηνία καταγραφής**:26/05/2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς