Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου 2018

ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ «Υιοί Α. Ετμεκτζόγλου», «ΦΡΥΝΗ Α.Ε.»

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ «Υιοί Α. Ετμεκτζόγλου», «ΦΡΥΝΗ Α.Ε.»

Είδος: Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Κλωστοϋφαντουργία/Μεταξουργία

Εξοπλισμός: Σώζεται

Κατάσταση: Επανάχρηση

Επανάχρηση: Μουσείο, Δημοτικές Υπηρεσίες, Κινηματογράφος

Περιοχή: ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ ΒΟΛΟΥ

Πληροφορίες:

Το Μεταξουργείο Ετμεκτζόγλου ιδρύθηκε το 1924, απο τους αδερφούς Γεώργιο και Αθανάσιο Ετμεκτζόγλου, με την αρχική επωνυμία « Υιοί Α. Ετμεκτζόγλου». Είναι το πρώτο εργοστάσιο, που λειτούργησε στην προσφυγούπολη της Νέας Ιωνίας και είναι στενά συνδεδεμένο με την κοινωνική ζωή του τόπου, την οικονομία και βιομηχανία της προπολεμικής κυρίως περιόδου.

Οι αδελφοί Ετμεκτζόγλου κατάγονταν από τη Μ. Ασία, και συγκεκριμένα από την κωμόπολη Ορτάκιοϊ της Βιθυνίας, όπου κύρια απασχόληση των κατοίκων ήταν η σηροτροφία και η μεταξουργία.
Εγκαταστάθηκαν στον Βόλο το 1924 και έκτισαν, με προσωπική εργασία, ένα μικρό αναπηνιστήριο κουκουλιών με 10 λεκάνες, το οποίο απασχολούσε 17 άτομα (τα 4 προέρχονταν από το εργοστάσιο της Μ. Ασίας).
Από το 1928 λειτούργησε το νέο ατμοκίνητο εργοστάσιο στο κεντρικό διώροφο κτίσμα, στο οποίο εργάζονταν πάνω από 150 άτομα, στην πλειοψηφία τους εργάτριες κυρίως πρόσφυγες από τη Μ. Ασία. Το 1975, εγκαταστάθηκε στο ισόγειο του εργοστασίου υφαντήριο, το οποίο λειτούργησε έως το 1991.

Σήμερα διασώζεται στο εργοστάσιο ο εξοπλισμός που ανήκει κυρίως στην τελευταία φάση της λειτουργίας της επιχείρησης (1961-1991). Συγκεκριμένα διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση τμήματα των ατμοκίνητων αναπηνιστηρίων, οι παλιές και οι νέες συσκευές αποξήρανσης και διαλογής, οι λέβητες, καθώς και ο εξοπλισμός του υφαντήριου.
Το Μουσείο Μεταξουργίας λειτουργεί σε συνέργεια με τη Βιβλιοθήκη της Νέας Ιωνίας, η οποία στεγάζεται στο κτήριο του πρώτου αναπηνιστηρίου.

Πηγή : http://www.diki.gr/museum/metaxourgeio.html

================================================

Παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου γίνεται νέα προσπάθεια επέκτασης του εργοστασίου, με τη προσθήκη ενός μονώροφου κτίσματος, στη νοτιοδυτική πλευρά του εργοστασίου, με σκοπό να εγκατασταθεί εκεί ηλεκτροκίνητο υφαντήριο. Όμως, εξαιτίας της κήρυξης του πολέμου, τα μηχανήματα που είχαν παραγγελθεί από τη γαλλική εταιρεία Ateliers Diederichs, δεν έγινε δυνατόν να εισαχθούν.

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου, επειδή το μετάξι χρησίμευε για την κατασκευή αλεξιπτώτων, η επιχείρηση πέρασε μεγάλες περιπέτειες, με αποκορύφωμα την επίταξή της από τους Ιταλούς την περίοδο 1941-43.

Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, υπάρχει μεγάλη ζήτηση του προϊόντος και έτσι η βιομηχανία των ΥΙΩΝ Α. ΕΤΜΕΚΤΖΟΓΛΟΥ δημιουργεί στην Αθήνα (βλ.χάρτες παρακάτω) μεγαλύτερη μονάδα από την ήδη υπάρχουσα που απασχολεί 95 άτομα και μαζί με την μονάδα αναπήνισης του Βόλου απασχολεί 250 περίπου άτομα συνολικά. Για την κάλυψη των αναγκών επαναλειτούργησε και το παραδοσιακό αναπηνιστήριο των 10 λεκανών, το οποίο είχε μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο μετά την ανέγερση του νέου εργοστασίου. Το δε αρχικό αναπηνιστήριο χρησιμοποιήθηκε από το 1928 έως πρόσφατα, ως κατοικία της οικογένειας.

Στους σεισμούς του 1955, το κτίριο του μεγάλου εργοστασίου υπέστη σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα να σταματήσει η λειτουργία του.Για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα έξοδα της επισκευή, οι ιδιοκτήτες το νοίκιασαν στον Οργανισμό Καπνού, για να χρησιμοποιηθεί ως καπναποθήκη. Ως καπναποθήκη λειτούργησε έως το 1970 (μετά το τέλος της χρήσης του από τον Οργανισμό Καπνού, νοικιάστηκε σε ιδιώτη). Ο εξοπλισμός του εργοστασίου μεταφέρθηκε στην Αθήνα χωρίς να επαναχρησιμοποιηθεί από τότε. Μέχρι το 1960, για τις ανάγκες της επιχείρησης λειτούργησε μόνο το μικρό παραδοσιακό αναπηνιστήριο.

Το 1961 αγοράστηκε από την Ιταλία μεταχειρισμένο ημιαυτόνομο συγκρότημα αναπήνισης δυναμικότητας 10 λεκανών, το οποίο εγκαταστάθηκε στο μικρό κτίριο, ενώ το 1964 η εταιρία μετατράπηκε σε ανώνυμη με την επωνυμία «Μεταξοβιομηχανία ΦΡΥΝΗ Α.Ε». Το 1971 παραγγέλθηκε στην Ιαπωνία αυτόματη μονάδα αναπήνισης, η πρώτη αυτού του είδους στην Ελλάδα, η οποία εγκαταστάθηκε στον πρώτο όροφο του μεγάλου εργοστασίουτο 1973. Από το έτος αυτό η επιχείρηση συνεχίζει την δράση της με τα παιδιά του ενός από τους πρώτους ιδρυτές Γεωργίου Ετμεκτζόγλου, Αλέξανδρο και Αναστάσιο. Συνεχίζει έτσι την παραδοσιακή επεξεργασία αρχίζοντας από το γεωργικό προϊόν το χλωρό κουκούλι, τη νηματοποίηση, την ύφανση, τη λεύκανση. Τη βαφή και εκτύπωση σχεδίων, το φινίρισμα και την παράδοση έτοιμου υφάσματος στην ελληνική αγορά.

Το 1975, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις από την εισαγωγή τεχνητών υλών, εγκαταστάθηκε στο ισόγειο του εργοστασίου υφαντήριο, το οποίο εκσυγχρονιζόταν με νέες μηχανές έως το 1985. Το 1983 σταματάει οριστικά η ομάδα αναπήνισης κουκουλιών, που είναι εγκατεστημένη στην Νέα Ιωνία, λόγω έλλειψης πρώτης ύλης, που είναι τα κουκούλια αλλά και λόγω εισαγωγών μεταξιού από την Κίνα και Βραζιλία σε πολύ χαμηλές τιμές.Από το 1983 έως το 1991 το υφαντήριο του Βόλου λειτουργούσε με εισαγόμενες πρώτες ύλες και 7 άτομα προσωπικό.

Το 1991 το εργοστάσιο του Βόλου σταματάει και την υφαντουργική μονάδα ενώ το εργοστάσιο Αθηνών διατηρεί ένα μικρό τμήμα του.

Το Μεταξουργείο χαρακτηρίζεται παραδοσιακό σύνολο (ΦΕΚ 1058Δ/1-12-95) το οποίο αποτελείται από 5 διακριτά κτίσματα Συν.Επ. 2750 τ.μ. επί γηπέδου 4 στρ. από τα οποία 2.700 τ.μ. περίπου είναι ελεύθερος χώρος. Το ακίνητο περιέρχεται κατά χρήση στο Δήμο Ν.Ιωνίας με χρηματοδότηση από το ΕΤΕΡΠΣ έναντι 300.000.000 δρχ. Η θέση του είναι στη διασταύρωση των οδών Αναπαύσεως & Καραμπατζάκη. Η παρουσία του στο κέντρο της πόλης ιδιαίτερα μετά την διακοπή λειτουργίας του υποβάθμιζε την περιοχή ποικιλοτρόπως.

Τον Οκτώβριο του 1994 μετά την προκήρυξη του προγράμματος URBAN από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Δήμος Ν. Ιωνίας (Δ.Ε.Μ.Κ.Α) υποβάλλει από κοινού με το Δήμο Βόλου (Δ.Ε.Μ.Ε.Κ.Α.Β) πρόταση για το Πολεοδομικό Συγκρότημα. Στην πρόταση του Δήμου Ν. Ιωνίας περιλαμβάνεται η ανάπλαση των προσφυγικών και η αποκατάσταση του Μεταξουργείου.

Πηγή : http://www.viokliron.gr/documents/1o_Gymnasio_Neas_Ionias_Magnhsias.doc.

Το πρόγραμμά μας συμμετέχει στο πανελλήνιο δίκτυο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΑΞΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ…» με συντονιστή το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας.

Θέμα του προγράμματός μας είναι: «Βιομηχανικά κτίρια πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου- Ν. Ιωνίας: παρελθόν, παρόν και μέλλον», 1η Φάση για το σχολικό έτος 2005-2006

«Μεταξουργείο Ετμεκτζόγλου»

Βιβλιογραφία-Πηγές:

http://www.diki.gr/museum/metaxourgeio.html

http://sde-volou.mag.sch.gr/files/skoura.pdf

Μουσείο Μεταξουργείου Αφών Ετμεκτζόγλου

Βιβλιοθήκη Νέας Ιωνίας

Κινηματογραφικη Κοινοτητα Ν.Ιωνιας

1924 - Μεταξουργείο Ετμεκτζόγλου

Αδαμάκης Κ., Τα βιομηχανικά κτίρια του Βόλου, εκδόσεις Π.Ι.Ο.Π. 2009, σελ. 106-109

Δημόγλου Α., «ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ ΕΤΜΕΚΤΖΟΓΛΟΥ», Ιστορικός Βιομηχανικός Εξοπλισμός στην Ελλάδα, Αθήνα 1998, Τμ. Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος, εκδ. Οδυσσέας, σελ 229-235

Όνομα καταγραφέα*: Ηρακλής Φασουράκης

Ημερομηνία καταγραφής**: 09-02-2018

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.

Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς