Τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Τσιμεντοβιομηχανία

Εξοπλισμός:   Σώζεται

Κατάσταση:   Σε λειτουργία

Επανάχρηση:  -

Περιοχή: Ελευσίνα, Δυτική Αττική

Πληροφορίες: Το διάστημα 1902-1906 οικοδομήθηκε στην Ελευσίνα το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στην Ελλάδα από  την «Ετερόρρυθμο Εταιρεία Χατζηκυριάκου - Ζαχαρίου και Σια». Το εργοστάσιο χωροθετήθηκε στο δυτικό άκρο της θάλασσας δίπλα ακριβώς από το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ και το λόφο της αρχαίας πόλης, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε από την εταιρεία ως λατομείο εξόρυξης πρώτης ύλης. Για τη μεταφορά των προϊόντων του εργοστασίου κατασκευάστηκαν ειδικές λιμενικές εγκαταστάσεις. Αρχικά στο εργοστάσιο απασχολήθηκαν περίπου 70-80 εργάτες από την Ελευσίνα, τη Μάνδρα και τις γύρω περιοχές. Παρήγαγε τσιμέντα με την επωνυμία ΤΙΤΑΝ και ΚΥΚΛΩΨ. Το 1911 μετετράπη σε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Α.Ε. Τσιμέντων ο ΤΙΤΑΝ». Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση του τσιμέντου, ως νέου, καινοτόμου οικοδομικού υλικού, οδήγησε την εταιρεία σε επαυξήσεις, προσθήκες του εργοστασίου καθώς επίσης και στη σταδιακή εγκατάσταση νέου εξοπλισμού. Αγοράσθηκαν εκτάσεις γύρω από το εργοστάσιο, έγιναν εκβραχισμοί, επεκτάθηκε η αποβάθρα ελλιμενισμού, επεκτάθηκε ο μόλος κατά 300 μέτρα και κατασκευάσθηκε κυματοθραύστης για τον ελλιμενισμό ατμόπλοιων. Το 1914 η εταιρεία προχώρησε στην αγορά σιδερένιας ατμοκίνητης φορτηγίδας χωρητικότητας 50 τόνων και τον επόμενο χρόνο στην αγορά ορυχείων θηραϊκής γης στη Σαντορίνη. Το 1924 το εργοστάσιο ηλεκτροδοτούνταν με ιδιοπαραγωγή ρεύματος. Το 1928 η επιχείρηση απασχολούσε 400 εργάτες με ημερήσια παραγωγή τσιμέντου τους 35 τόνους ενώ μετά  το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο το εργατικό δυναμικό ανερχόταν σε 2.500. Το 1960 εγκαταστάθηκε σε κλίβανο του εργοστασίου το πρώτο ηλεκτροστατικό φίλτρο αποκονίωσης στην Ελλάδα.  Το 1933 η εταιρεία προχώρησε σε εξαγωγές ενώ κατά την ίδια περίοδο τα τσιμέντα ΤΙΤΑΝ χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή μεγάλων έργων όπως οι γέφυρες του σιδηροδρόμου Λαρίσης, οι θάλαμοι των οξέων του εργοστασίου Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, το κτίριο της Τράπεζας Ανατολής στη Σμύρνη, το οχυρό Ρούπελ στη Μακεδονία και σε διάφορα έργα στην Αίγυπτο. Μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, με την ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας, η ζήτηση στην εγχώρια αγορά αυξήθηκε κατακόρυφα και διευρύνθηκαν οι εξαγωγές των πωλήσεων οι οποίες κάλυπταν το 52% της συνολικής παραγωγής. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε και η παραγωγή λευκού τσιμέντου. Σήμερα στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου «ΤΙΤΑΝ» στην Ελευσίνα παράγονται λευκό τσιμέντο, ξηρά κονιάματα και κόλλες. Το εργοστάσιο στην Ελευσίνα αποτελεί τη μοναδική μονάδα παραγωγής ξηρών κονιαμάτων και κόλλας στην Ελλάδα. Η παραγωγή του κάθε είδους ανέρχεται σε 150.000 τόνους το χρόνο. Τα προϊόντα, χύμα ή συσκευασμένα σε σάκους διατίθεται στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Η λιμενική εγκατάσταση χρησιμοποιείται για πλοία ελληνικών και διεθνών πλόων. Διαχειρίζεται 500 περίπου πλοία το χρόνο για τη μεταφορά πρώτων υλών και καυσίμων στα εργοστάσια στην Ελευσίνα και στο Καμάρι Βοιωτίας καθώς και στη διακίνηση των προϊόντων στα νησιά και στις εξαγωγικές δραστηριότητες. Η εταιρεία έχει εξελιχθεί σε όμιλο με παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα σε 14 χώρες.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Γ.Σ.Ε.Ε.- ΑΡ.ΙΣΤΟ.Σ.-Αρχείο ιστορίας συνδικάτων Μαργαρίτη Σπ.: Η βιομηχανική κληρονομιά της Ελευσίνας, εκπαιδευτικό υλικό Μπελαβίλας Ν., Σαΐτη Τ. & Ψαριώτη Κ. : Βιομηχανική κληρονομιά στην Ελευσίνα και στο Θριάσιο πεδίο. Πολιτιστικό  Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς Σαμοθράκης Ανδρέας, διευθυντής ΤΙΤΑΝ Ελευσίνας: προσωπική συνέντευξη ΤΙΤΑΝ: ΤΙΤΑΝ 100 years (Λεύκωμα) http://www.titan.gr/el/titan-group/history

Όνομα καταγραφέα*: Μαργαρίτη Σπυριδούλα

Ημερομηνία καταγραφής**: 2017

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

1902: εξωτερική άποψη του εργοστασίου ΤΙΤΑΝΑ στην Ελευσίνα
Πηγή: ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1922: εξωτερική όψη του εργοστασίου ΤΙΤΑΝΑ  τραβηγμένη από τα πίσω υψώματα

Πηγή: http://www.titan.gr/el/titan-group/100-years/historic-archive/

Το εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ από τη θάλασσα
αρχείο Ι. Καλομενίδη

Το εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ από τη θάλασσα
αρχείο Ι. Καλομενίδη

1925:  περιστροφικός κλίβανος, 

Πηγή:ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1930: μηχανουργείο 
Πηγή:ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1964: γερανός 

Πηγή: ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1930:  μεταφορά του προϊόντος στα πλοία
Πηγή: ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1902:  Εταιρικό
Πηγή: ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1930:  διαφημιστική αφίσα της εταιρείας
Πηγή: ΤΙΤΑΝ- 100 years, Λεύκωμα

1936: απεργία εργαζομένων 
Πηγή: Γ.Σ.Ε.Ε.- ΑΡ.ΙΣΤΟ.Σ.-Αρχείο ιστορίας συνδικάτων

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Τις δεκαετίες 1960-70 ιδρύονται τρία νέα εργοστάσια στη Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Βοιωτία και η εταιρεία εφαρμόζει περιβαλλοντική πολιτική (εγκαθιστά φίλτρα απορρόφησης βιομηχανικής σκόνης και υιοθετεί πρακτικές αποκατάστασης)

Τη δεκαετία του 1980 δραστηριοποιείται στην Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τη Δυτική Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τα Βαλκάνια

Κείμενο-Πηγή: από την έκθεση 160 χρόνια Made in Greece στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------