Μεταξουργείο Αθηνών

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

ΟΝΟΜΑ: ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Βιομηχανία μετάξης

Εξοπλισμός:   Δεν σώζεται

Κατάσταση:   Επανάχρηση

Επανάχρηση:  Πολιτιστική χρήση

Περιοχή: Αθήνα

Πληροφορίες: Το συγκρότημα του παλαιού εργοστασίου επεξεργασίας μετάξης, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης των Αθηνών, στη συνοικία του Μεταξουργείου,  μεταξύ των οδών Μυλλέρου, Μ. Αλεξάνδρου, Λεωνίδου και Γιατράκου. Είναι κτήριο σημαντικού ιστορικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα, αξιόλογο δείγμα της βιομηχανικής μας κληρονομιάς, το μόνο της Οθωνικής περιόδου με αξιώσεις αρχιτεκτονικών συνθέσεων. Η σπουδαιότητά του εκτιμήθηκε από την κοινή γνώμη καθώς μια ολόκληρη περιοχή πήρε το όνομά του, ονομασία που διατηρείται μέχρι σήμερα, εκατόν είκοσι χρόνια  μετά τη διακοπή της λειτουργίας του. Άρχισε να οικοδομείται σε ενιαία μορφή το 1843 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Χ. Χάνσεν με σκοπό να στεγάσει εμπορικό κέντρο. Το κτίσμα έμεινε ημι­τελές και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό αυτό, ενώ την περίοδο 1854-1866, λειτούργησε ως βιομηχανικό κτίριο, ύστερα από τις απαραίτητες τροποποιήσεις. Αργότερα, λόγω της αδυναμίας συνέχισης της βιομηχανικής του λειτουργίας, και κάτω από την έντονη ζήτηση κατοικίας στην Αθήνα του τέλους του 19ου αιώνα, το κυρίως κτίσμα μετατράπηκε σε κατοικίες, διαμελίζοντας το σε δύο πτέρυγες με τη διάνοιξη ενδιάμεσου δρόμου, την οδό Γερμανικού. Η διάνοιξη αυτή επιβλήθηκε για την εύκολη πρόσβαση στους πίσω χώρους του συγκροτήματος και  την προσφορότερη οικονομική εκμετάλλευση του συγκροτήματος. Δε θεωρείται η σημαντικότερη φάση του μνημείου παρότι χρονικά είναι και η μακροβιότερη. Το συγκρότημα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δ. Αθηναίων το 1989 με δωρεά από τους τελευταίους ιδιοκτήτες. Μετά την αποκατάστασή του, λειτουργεί ως Δημοτική Πινακοθήκη, ενώ τμήμα του, η επονομαζόμενη οικία Δουρούτη, είναι σε αχρηστία. Ο Κων. Δουρούτης, λειτούργησε αρχικά, περί το 1840,  εργοστάσιο παραγωγής και επεξεργασίας μετάξης στην Σπάρτη. Το εργοστάσιο αυτό ταυτίζεται με  ισόγειο κτίριο που υπήρχε στη γωνία Λεωνίδου & Διοσκούρων της ίδιας πόλης.

Βιβλιογραφία-Πηγές:  Πουλημένος Γρ., Δανιήλ Μ., Πουλούδης Αλ., "Το οικοδομικό χρονικό του κτηριακού συγκροτήματος του Μεταξουργείου", Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ.Αγριαντώνη & Μ.-Χρ. Χατζηϊωάννου, Αθήνα 1995, 137-155 Γιαξόγλου Γ.,"Βιομηχανικές & βιοτεχνικές εγκαταστάσεις στις αρχές του 20ου αιώνα στις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας Πελοποννήσου", στην Ημερίδα με θέμα Βιομηχανική Κληρονομιά στην περιφέρεια Πελοποννήσου, Τρίπολη 2010 Παπανικολάου-Κρίστενσεν Αρ. , Χριστιανός Χάνσεν: Επιστολές και σχέδια από την Ελλάδα, Αθήνα 1993. ΕΙΕ-Αρχείο νεώτερων μνημείων Μ.-Χρ. Χατζηϊωάννου,"Η εξέλιξη μιας παραδοσιακής επιχείρησης στον Α΄μισό του 19ου αιώνα", Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ.Αγριαντώνη & Μ.-Χρ. Χατζηϊωάννου, Αθήνα 1995, 17-41

Όνομα καταγραφέα*: Μαρία Δανιήλ

Ημερομηνία καταγραφής**: 14-10-2017

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

Αναπαράσταση κάτοψης εμπορικού κέντρου, έργου αρχιτέκτονα Χρ. Χάνσεν ~1835. Μελέτη Μ. Δανιήλ, 1995. Πηγή: Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ. Αγριαντώνη/Χρ. Μ. Χατζηιωάννου, 140

Αποτύπωση κάτοψης ισογείου,1995. Μελέτη Μ. Δανιήλ, 1995. Πηγή: Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ. Αγριαντώνη/Χρ. Μ. Χατζηιωάννου, Αθήνα 1995, 148

Εσωτερική άποψη αίθουσας αναπήνισης. Πηγή: Εθνικό Ημερολόγιο Μ. Παπαδόπουλου-Βρετού,1864,73

Όψεις Μεταξουργείου Α. Δουρούτη ,1868. Αρχείο Χρ. Ζιούλα. Πηγή: Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ. Αγριαντώνη/Χρ. Μ. Χατζηιωάννου, Αθήνα 1995,  57

Αναπαράσταση όψεων, φάση κατοικίας~1900. Μελέτη Μ. Δανιήλ, 1995. Πηγή: Το Μεταξουργείο της Αθήνας, επιμ. Χρ. Αγριαντώνη/Χρ. Μ. Χατζηιωάννου, Αθήνα 1995,  150-151

Άποψη κτηρίου Μεταξουργείου Αθηνών, σήμερα Δημοτική Πινακοθήκη Δ. Αθηναίων. 
Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο Χρ. Λαμπρόπουλου

Συνολική άποψη συκροτήματος Μεταξουργείου. Πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=44453

Το Μεταξουργείο Δουρούτη στη Σπάρτη. Πηγή: Γιαξόγλου Γ.,"Βιομηχανικές & βιοτεχνικές εγκαταστάσεις στις αρχές
του 20ου αιώνα στις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας Πελοποννήσου", στην Ημερίδα με θέμα Βιομηχανική Κληρονομιά στην περιφέρεια Πελοποννήσου, Τρίπολη 2010