Φάρος Λιθάρι Σκύρου

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Φάρος Λιθάρι Σκύρου

Είδος: Υποδομές

Αρχική Χρήση: Φάρος

Εξοπλισμός: Σώζεται μερικώς

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση: -

Περιοχή: Ακρωτήριο Λιθάρι Σκύρος

Πληροφορίες:

Ο φάρος βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Σκύρου. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 1894. Είναι ένας από τους τέσσερις φάρους Α' Τάξεως (με την ισχυρότερη φωτοβολία) του Ελληνικού δικτύου. Εξέπεμπε μια λευκή αναλαμπή κάθε δεκαπέντε δευτερόλεπτα, ενώ η φωτοβολία του έφτανε τα 25 ναυτικά μίλια, αν και υπάρχουν καταγραφές πως ήταν ορατός και από τα 36 ναυτικά μίλια. Το κτίριο του φάρου έχει εστιακό ύψος 85 μέτρα. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός και το 1949 επαναλειτούργησε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1988 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και ο φάρος λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλιακός με χαρακτηριστικό τρεις λευκές αναλαμπές ανά 30 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 20 ναυτικά μίλια. Στις αρχές του 21ου αιώνα, ο φάρος σταματά να επανδρώνεται και γύρω στα 2006 αντικαταστάθηκε και το φωτιστικό σύστημα με αυτό που σώζεται ως σήμερα.

Το κτίριο του φάρου έχει τη μοναδικότητα του μόνου διώροφου από κατασκευής φαρόσπιτο στην Ελλάδα (και ο φάρος στο Γαύριο Άνδρου είναι διώροφος, αλλά ο δεύτερος όροφος αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη). Είναι λιθόκτιστο και δεν είναι επιχρισμένο εξωτερικά, ενώ οι κυφωτοί γωνιόλιθοι, τα πλαίσια των ανοιγμάτων και τα φουρούσια της στέψης αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φάρου. Στο ισόγειο εκατέρωθεν ενός διαδρόμου ανοίγονται τρια υπνοδωμάτια και κουζίνα, στον όροφο, χωλ, διάδρομος δυο υπνοδωμάτια και κουζίνα. Η σκάλα φτάνει μέχρι τον φωτιστικό κλωβό στον πύργο του φάρου. Η σκάλα είναι μαρμάρινη και σε αντίθεση με τους φάρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δεν διαθέτει κεντρικό κίονα στήριξης, αλλά στη θέση αυτή βρίσκεται ο κεντρικός άξονας του μηχανισμού με τα αντίβαρα. Ο πύργος που έχει ύψος 12,5 μέτρα, είναι επίσης λιθόκτιστος. Ο εξώστης του στηρίζεται σε φουρούσια, ενώ σε αντίθεση με το φαρόσπιτο διασώζει το αρχικό λίθινο γείσο.

Ο αυθεντικός μηχανισμός σώζεται, αλλά όχι σε χρήση. Είναι της εταιρείας Chance Brothers and co με χρονολογία κατασκευής 1892, όπως και οι φακοί του οπτικού που βρίσκονται αποθηκευμένοι στο φάρο, αν και έχουν σπάσει αρκετοί. Ως μελετητής του κτηρίου εμφανίζεται ο Βέλγος E. Raum. Επισκευές στο κτίριο πραγματοποιήθηκαν το 1957-58 μετά το σεισμό της Αγριάς Βόλου της 17ης Απριλίου 1955. Περιελάμβαναν την αντικατάσταση της πλάκας από θολίσκους και σιδηροδοκούς, με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα, του δώματος του φαρόσπιτου, ενώ αντικαταστάθηκαν και οι καλύψεις των δαπέδων από τσιμεντένια μωσαϊκά πλακίδια. Το 1972-77 πραγματοποιήθηκαν επισκευαστικές εργασίες και στον πύργο του φάρου.

Επάνδρωση 1915: Πέντε άτομα, εκ των οποίων ένας προϊστάμενος Α' Τάξεως και τέσσερις φαροφύλακες, ένας α τάξεως, ένας β τάξεως και 2 γ τάξεως.

Ο φάρος κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο καθώς και ο μηχανισμός του στις 15 Ιουνίου 2012

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Παπαδόπουλου Γιώργου, Παλαιοί πέτρινοι φάροι και φανοί στις Ελληνικές Θάλασσες Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015

Σκουλά Γιάννη, Φάροι φωτίζοντας τη νύχτα εκδόσεις Χριστάκη Αθήνα 2008

Φάρος Λιθάρι Σκύρου, Ελληνικοί φάροι

Φάρος Λιθάρι, Περιοχή 6 Υπηρεσία φάρων

Σταύρος Παπάζογλου Πρόταση αποκατάστασης και επανάχρησης του φάρου στο ακρωτήρι Λιθάρι της Σκύρου (Διπλωματική εργασία) Αθήνα 2011

ΦΕΚ 1915 Επανδρώσεως φάρων

Λιθάρι Σκύρου -περιοδικό Αρχαιολογία

Όνομα καταγραφέα*: Βαγγέλης Χαρίτος

Ημερομηνία καταγραφής**: 13-7-2020

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ.

**ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ.

***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό.