Σαπωνοποιείο-Ελαιοτριβείο Ιωάννη Π. Ξυπτερά

Βιομηχανικό Δελτίο Απογραφής - Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Σαπωνοποιείο-Ελαιοτριβείο Ιωάννη Π. Ξυπτερά

Είδος:     Βιομηχανία

Αρχική Χρήση: Ελαιουργείο-Σαπωνοποιείο

Εξοπλισμός:   Δεν σώζεται

Κατάσταση:   Επανάχρηση

Επανάχρηση:  -

Περιοχή: Πλωμάρι

Πληροφορίες: Το σαπωνοποιείο Ξυπτερά βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο του Πλωμαρίου στην είσοδο του οικισμού από τα ανατολικά, στη συνοικία «Ταρσανάς». Η συνοικία αυτή πήρε το όνομά της από τις ομώνυμες ναυπηγικές εγκαταστάσεις που κατέκλυζαν το παραλιακό της μέτωπο. Το κτήριο αγοράστηκε το 2008 από τον δήμο Πλωμαρίου με στόχο να φιλοξενήσει το «Μουσείο Ναυτικής και Nαυπηγικής Παράδοσης Αιγαίου». Είναι κηρυγμένο ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ΔΠΕ/5849/11-06-2008 απόφαση. Το κτήριο είναι γνωστό σήμερα ως ‘‘ραφινερί’’, γιατί υπήρξε το μοναδικό βιομηχανικό κτήριο της εποχής στο Πλωμάρι, στο οποίο γινόταν εξευγενισμός των ελαίων. Κτίστηκε μεταξύ 1860-1880 με αρχικό ιδιοκτήτη τον Ιωάννη Π. Ξυπτερά για να λειτουργήσει ως ελαιοτριβείο. Την εποχή που κατασκευάστηκε το εργοστάσιο, η θάλασσα βρισκόταν σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων από αυτό, καθώς από εκεί γινόταν η διακίνηση των προϊόντων με πλοία προς τις απέναντι ακτές, αλλά και γιατί το νερό αποτελούσε σημαντικό στοιχείο της διαδικασίας παραγωγής. Αρχικά ήταν ισόγειο, ενώ το συνολικό του ύψος μαζί με τη στέγη πρέπει να έφτανε τα 7,90μ. Σε άμεση επαφή προς τα δυτικά πιθανόν να υπήρχε η κατοικία του ιδιοκτήτη, όπως συνηθιζόταν στα ελαιοτριβεία. Σήμερα το κτήριο δεν έχει χρήση ενώ έχει απομακρυνθεί σχεδόν ολόκληρος ο μηχανολογικός του εξοπλισμός. Πηγή: Monumenta: Αποκατάσταση και επανάχρηση σαπωνοποιείου στο Πλωμάρι Λέσβου

Βιβλιογραφία-Πηγές: http://www.monumenta.org/article.php?IssueID=5&ArticleID=545&CategoryID=6&lang=gr https://slideplayer.gr/  https://www.polion.gr/

Όνομα καταγραφέα*: Μαριλένα Βακαλοπούλου

Ημερομηνία καταγραφής**: 10/11/2019

* αυτός που εντόπισε/φωτογράφισε/αποδελτίωσε/κλπ. **ημερομηνία που έγινε η καταγραφή/φωτογράφηση/αποδελτίωση/κλπ. ***οι φωτογραφίες και οι χάρτες συμπληρώνονται εκτός δελτίου και κάτω από αυτό. Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά σας στην καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς

πηγή φωτο: https://www.polion.gr

Στα αριστερά διακρίνεται το ισόγειο ελαιοτριβείο Ξυπτερά. Πηγή: Πανελλήνιον Λεύκωμα, εκατονταετηρίδος 1821-1921, τόμος Β΄, Βιομηχανία - Εμπόριον σ. 267 – 274